Wykluczenie społeczne a edukacja na terenach wiejskich i miejskich

The focus of the following thesis is social exclusion phenomenon in education. The main aim of the paper in question is to show if there are differences in access to education in rural and urban areas and to what extent these differences are eliminated. The literature review introducing the central part of my research, illustrates social exclusion phenomenon with its causes, inequality phenomenon and its determinants in education as well as studies in social policy in the context of education. Furthermore, the literature includes legal documents related to the issues of educational policy in Poland and European Union. Scientific studies and legal acts included in the thesis indicate that social exclusion has a negative impact on children’s education and their emotional and intellectual development. Such exclusion also limits the possibilities of developing cultural and social capital. The research points to the fact that despite rapid development in every area of our life together with technological progress, children attending rural schools very often have unequal chances when it comes to access to education which may influence the students’ further educational results as well as their future. The analysis of the literature on the subject became the basis for conducting my own research. The participants of the study were third grade students from elementary schools in Cracow and third grade students from elementary schools situated in rural areas in Podkarpackie voivodeship. The research also included workers of the Department of Education in Cracow.In order to collect data for the research questions I applied diagnostic survey as a research method. As for the research techniques, I used interview and questionnaire. Additionally, participant observation was used.

Przedmiotem badań w niniejszej pracy jest zjawisko wykluczenia społecznego w kontekście edukacji. Głównym celem pracy jest pokazanie czy istnieją różnice w dostępie do edukacji na terenach wiejskich i miejskich oraz w jakim stopniu są one niwelowane. Przegląd literatury wprowadzający we właściwą część moich badań ukazuje zjawisko wykluczenia społecznego oraz jego przyczyny, zjawisko nierówności w edukacji i jego uwarunkowania a także opracowania z zakresu polityki społecznej w kontekście edukacji. Ponadto całość uzupełniają dokumenty prawne poruszające zagadnienia polityki edukacyjnej w Polsce i Unii Europejskiej. Opracowania naukowe i prezentowane akty prawne pokazują, że wykluczenie społeczne ma negatywny wpływ na edukację dzieci, rozwój emocjonalny i intelektualny, ograniczając również możliwości rozwijania kapitału kulturowego i społecznego. Jak wynika z badań, mimo tak szybkiego rozwoju każdej dziedziny naszego życia, postępu technologicznego, dzieci uczęszczające do szkół wiejskich często nie mają równych szans w dostępie do edukacji co może wpłynąć na późniejsze rezultaty edukacyjne osiągane przez uczniów oraz na ich przyszłość. Analiza literatury przedmiotu stała się podstawą do przeprowadzenia własnych badań. Wzięli w nich udział uczniowie klas III szkół podstawowych z Krakowa oraz uczniowie klas III szkół podstawowych z terenów wiejskich województwa podkarpackiego oraz pracownik Kuratorium Oświaty w Krakowie. Wykorzystana została metoda badawcza sondażu diagnostycznego a zastosowanymi technikami był wywiad i kwestionariusz ankiety. Pomocniczo wykorzystana została technika obserwacji uczestniczącej.