Odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe spółek kapitałowych

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza zagadnień związanych z instytucją odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółek kapitałowych. Konstrukcja ta jest wykorzystywana w sytuacji, gdy spółka nie wykonuje ciążącego na niej zobowiązania podatkowego we właściwym terminie, a jej majątek nie pozwala podmiotowi uprawnionemu z tytułu podatku na uzyskanie zaspokojenia w toku prowadzonej egzekucji. Mimo długiej i intensywniej ewolucji, obowiązujące obecnie przepisy wciąż budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych, na co wskazuje bogate orzecznictwo sądów administracyjnych. Celem pracy jest próba przybliżenia w sposób kompleksowy tych zagadnień, które okazują się szczególnie problematyczne w toku postępowania prowadzonego wobec członka zarządu. Rozdział pierwszy poświęcono analizie pojęć takich jak obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe, a także charakterystyce poszczególnych cech odpowiedzialności podatkowej oraz rozważaniom w przedmiocie ewentualnych roszczeń regresowych między członkiem zarządu a spółką. W rozdziale drugim podjęto próbę wyznaczenia granic podmiotowych i przedmiotowych odpowiedzialności. W rozdziale trzecim przeanalizowano natomiast przesłanki umożliwiające rozszerzenie odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki kapitałowej na członka zarządu, jak również przesłanki, które pozwalają się od owej odpowiedzialności uwolnić. W rozdziale czwartym zaprezentowano zagadnienia związane z konkretyzacją odpowiedzialności podatkowej ponoszonej przez członka zarządu, skupiając się głównie na elementach proceduralnych. W toku analizy instytucji odpowiedzialności uwzględniono dorobek judykatury i doktryny, poglądy teoretyczne i rozwiązania o charakterze praktycznym.

The subject of this study is the analysis of issues related to the institution of liability of management board members for capital companies’ tax arrears. The legal structure of tax liability of management board members applies in the situation where the company does not settle its tax liability in due time and where the execution against the company’s assets proves to be fully or partially ineffective. Despite extensive evolution and amendments that were introduced over the years, the current rules of tax liability still pose many interpretation problems, which is confirmed by the rich case-law in this area. The aim of this study is to present in a comprehensive manner those issues that are often the most problematic during the tax procedures carried out against the management board members. The first chapter provides the analysis of definitions such as tax obligations and tax liability, characteristics of particular features of third party liability and reflections on the potential recourse claims which a member of the management board may have against the capital company. The second chapter presents the personal and material field of application of the rules of third parties tax liability. The third chapter provides the description and analysis of premises of tax liability as well as premises for discharge of said liability. Finally, the fourth chapter presents issues related to the actualization of tax liability that may be borne by the board management member, focusing mainly on procedural aspects. In preparation process of the analysis of the legal structure of tax liability, views of doctrine, rich case-law, theoretical views and practical solutions were all taken into an account.