Dietary approach in hypercholesterolemia - how nutrition factors influence molecular bases of lipid metabolism

Hipercholesterolemia jest chorobą z szerokiej grupy dyslipidemii. Cechuje się nieprawidłowościami w poziomie cholesterolu i lipoprotein w osoczu. Zaburzenie to może być uwarunkowane czynnikami genetycznymi, ale także wpływem stylu życia i środowiska. Oddziaływanie składników pokarmowych na poziom cholesterolu zostało szeroko opisane w licznych badaniach podejmujących wspomniany temat. W dostępnej literaturze istnieje jednak wiele rozbieżności dotyczących wpływu poszczególnych czynników żywieniowych na profil lipidowy w organizmie. Celem pracy była próba oceny wpływu wybranych czynników żywieniowych na kontrolę hipercholesterolemii, ze szczególnym uwzględnieniem ich oddziaływania na metabolizm cholesterolu. Przegląd literatury został dokonany przy użyciu dwóch baz publikacji naukowych: MEDLINE oraz Polskiej Bibliografii Lekarskiej. Wybrane artykuły, uwzględnione w niniejszej pracy, zostały wyselekcjonowane pod kątem wpływu wybranych czynników żywieniowych i środowiskowych na profil lipidowy. Uwzględniono także piśmiennictwo związane z występowaniem chorób sercowo-naczyniowych, będących w ścisłym powiązaniu z hipercholesterolemią lub innymi zaburzeniami lipidowymi. W badaniach wykazano, że zwiększone spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, nienasyconych kwasów tłuszczowych (typu trans) oraz produktów bogatych w cukry proste, prowadzi do wzrostu poziomu cholesterolu w osoczu. Korzystne działanie na jego stężenie we krwi opisano natomiast po zwiększonym spożyciu: błonnika pokarmowego, jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 (o konfiguracji cis), zwiększonej ilości warzyw i owoców, a także konsumpcji produktów bogatych w fitosterole. We współczesnym podejściu dietetycznym, mającym na celu kontrolę profilu lipidowego w hipercholesterolemii, kładzie się nacisk na korzyści wynikające z wdrożenia kompleksowych zasad zdrowego stylu życia w celu uzyskania pożądanych efektów. Wiąże się to z zastosowaniem jednego z dwóch proponowanych sposobów żywienia: diety śródziemnomorskiej lub diety DASH, a także zwiększeniem podstawowej aktywności fizycznej.

Hypercholesterolemia is one of the diseases from a wide group of dyslipidemia. It is characterized by abnormalities in plasma cholesterol and lipoprotein levels. This disorder may be conditioned by genetic factors, but also by the influence of lifestyle and the environment. The influence of nutrients on the cholesterol level has been extensively described in numerous studies engaging this subject. In the available literature, however, there are many discrepancies regarding the influence of individual nutritional factors on the lipid profile in the body. The aim of this bachelor’s thesis is an attempt to investigate the influence of selected nutrients on the control of hypercholesterolemia with a particular emphasis of their influence on cholesterol metabolism. The literature review was made with the use of two scientific publication databases: MEDLINE and Polish Medical Bibliography. The selected articles included in this thesis have been chosen in terms of the impact of various nutritional factors, but also environmental factors on the lipid profile. The included references are also related to the occurrence of cardiovascular diseases in close connection with hypercholesterolemia or other lipid disorders. The studies have shown that an increased intake of saturated fatty acids, unsaturated fatty acids (trans configuration) and products rich in simple sugars, leads to an increase in plasma cholesterol. The beneficial effect on its plasma concentration was described after an increased intake of: dietary fibre, monounsaturated fatty acids, polyunsaturated omega-3 and omega-6 fatty acids (cis configuration), increased amounts of vegetables and fruits, as well as the consumption of phytosterol-rich products. In the modern dietary approach to control the lipid profile in hypercholesterolemia, the emphasis is put on the benefits of implementing comprehensive healthy lifestyle principles in order to achieve the desired effects. This involves applying one of the two suggested diets: the Mediterranean diet or the DASH diet, as well as increasing physical activity.