Celem niniejszej pracy jest charakterystyka i problematyzacja zjawiska tzw. kryzysu męskości. W oparciu o zebrany materiał empiryczny (wywiady etnograficzne, materiały z Internetu oraz obserwację wybranych tekstów kultury popularnej) starałam się odtworzyć nastroje społeczne względem kulturowo konstruowanej męskości w obrębie współczesnego społeczeństwa polskiego. Kryzys męskości potraktowałam przede wszystkim jako zjawisko negocjowane i kształtowane społecznie. W pracy podjęłam próbę antropologicznej analizy różnych postaw i kulturowych narracji budowanych wobec dyskursu o kryzysie męskości. Pierwszy rozdział pracy zatytułowany Męskość w kontekście naukowej refleksji i dyskursów popularnych został podzielony na trzy części. Pierwsza z nich, zatytułowana „Męskość” przedmiotem naukowej refleksji, stanowi wstęp teoretyczny do refleksji nad kondycją współczesnych mężczyzn, gdzie przybliżam kwestię rozwoju subdyscypliny men’s studies w powiązaniu z antropologiczną refleksją nad mężczyznami, a także wiodące tendencje naukowe dotyczące konstruktu męskości. Druga część, zatytułowana Kreacja mężczyzny tradycyjnego, traktuje o sylwetce tzw. mężczyzny tradycyjnego w literaturze naukowej, jak również w obrębie wybranych tekstów kulturowych, takich jak film czy reklama. Trzeci podrozdział, zatytułowany Kryzys męskości, czyli męskość o wielu twarzach, stanowi natomiast próbę problematyzacji samego kryzysu męskości jako pojęcia analitycznego, a także kryzysu w relacji do konstruktu męskości tradycyjnej. Drugi rozdział zatytułowany W reakcji na kryzys: maskulinizacja został podzielony na dwie części. Pierwsza z nich pt. „Facet udowodni, że jest mężczyzną starając się o dziewczynę”– czyli męskość społecznie sankcjonowana traktuje o wymogu permanentnego podtrzymywania męskości, charakterystycznym dla modelu męskości tradycyjnej. Niniejsze zagadnienie poddaję analizie w kontekście współczesnego społeczeństwa polskiego. W drugiej części, zatytułowanej Mężczyzna w wymiarze performatywnym, czyli „męskość na pokaz”, przechodzę do omówienia tego, w jaki sposób konstrukt męskości tradycyjnej jest używany i interpretowany przez współczesnych mężczyzn – zarówno na poziomie cielesnym (podrozdział pt. Ciało muskularne, ciało owłosione), jak i behawioralnym (podrozdział pt. Krew, pot i łzy – czyli „męski sposób bycia”). Dokonuję także opisu dwóch kulturowych emanacji męskości tradycyjnej, samca alfa i mężczyzny macho, które to określiłam mianem „męskości skompresowanej” w celu uwypuklenia ich sumarycznego charakteru. Ostatni z podrozdziałów części trzeciej został w całości poświęcony produktom for men oraz związanej z nimi akcji hasztagowej #MasculinitySoFragile. Trzeci i zarazem ostatni rozdział niniejszej pracy zatytułowany W reakcji na kryzys: feminizacja, traktuje o zjawisku feminizacji ciała męskiego, spowodowanej dezaktualizacją omówionego wcześniej wzorca męskości tradycyjnej. Rozdział ten stanowi próbę analizy kulturowego, potocznego obrazu „mężczyzny sfeminizowanego”, tzn. takiego, który w swej pracy tożsamościowej korzysta nie tylko z repertuaru cech kulturowo utożsamianych z męskością, ale również tych na ogół utożsamianych z kobiecością. Dalsze podrozdziały oscylują wokół czterech zasadniczych zagadnień: seksualizacji ciała męskiego, męskich praktyk depilacyjnych, tabuizacji męskiego płaczu oraz zagadnienia męskiego makijażu i tzw. vlogerów. Następnie (w podrozdziale pt. V. Mężczyzna androgyniczny) przybliżam zjawisko androgynii w kulturze, przytaczając konkretne jednostki androgyniczne, które na przestrzeni lat zyskały na popularności, by kolejno (w podrozdziale pt. VI. Gender-bending) rozważyć androgynię jako możliwą formę sprzeciwu wobec ról płciowych, rozumianych niekiedy jako opresyjne.
The aim of this work is to characterize and problematize the so-called crisis of masculinity. Based on the collected empirical material (ethnographic interviews, materials from the Internet and observation of selected popular culture texts), I tried to recreate the social moods towards culturally constructed masculinity within contemporary Polish society. I treated the crisis of masculinity primarily as a phenomenon that was negotiated and shaped socially. In my work, I attempted anthropological analysis of various attitudes and cultural narratives built about the discourse on the crisis of masculinity. The first chapter of the work entitled Masculinity in the context of scientific reflection and popular discourses has been divided into three parts. The first of these, titled "Masculinity", the subject of scientific reflection, is a theoretical introduction to reflection on the condition of contemporary men, where I present the development of the subdiscipline of men's studies in connection with anthropological reflection on men, as well as leading scientific tendencies concerning the construct of masculinity. The second part, entitled Creation of a traditional man, treats the silhouette of the so-called traditional man in the scientific literature, as well as within selected cultural texts, such as film or advertising. The third subsection, entitled Crisis of masculinity, masculinity of many faces, is an attempt to problematize the crisis of masculinity as an analytic concept, as well as a crisis in relation to the construct of traditional masculinity. The second chapter entitled In response to the crisis: masculinization has been divided into two parts. The first of them entitled "The guy proves that he is a man trying to get a girl" - socially sanctioned masculinity treats about the requirement of permanent support of masculinity, characteristic for the policy of traditional masculinity. I am analyzing this issue in the context of contemporary Polish society. In the second part, entitled Man in the performative dimension, or "masculinity for the show", I go on to discuss how the construct of traditional masculinity is used and interpreted by modern men - both on the bodily level (subsection entitled Muscular body, hairy body) as well as behavioral (subsection entitled Blood, sweat and tears - male way of being). I am also describing the two cultural emanations of the traditional masculinity, male alpha and macho man, which I described as "compressed masculinity" in order to emphasize their summary character. The last part of subsections of the third part was entirely devoted to for men's products and related to hashtag #MasculinitySoFragile. The third and final chapter of this work entitled In response to the crisis: feminization, treats the phenomenon of feminisation of the male body caused by the outdated traditional masculinity policy. This chapter is an attempt to analyze the cultural, common image of a "feminized man" – the one that in its identity work uses not only the repertoire of cultural attributes identified with masculinity, but also those usually identified with femininity. Further subchapters oscillate around four basic issues: the sexualization of the male body, male epilation practices, the taboo of men’s tears, and the issue of male makeup and the so-called vlogers. Then (in subsection entitled V.Androgynous man) I present the phenomenon of androgyny in culture, citing specific androgynous units, which over the years gained popularity, in order (in subsection entitled VI. Gender-bending) to consider androgyny as a possible form of opposition to gender roles, sometimes understood as oppressive.
