Psychologiczne uwarunkowania depresji poporodowej u kobiet w kontekście zasobów osobistych

Postpartum depression is considered the most common disorder of the perinatal period. It is estimated that 10-15% of all birthing mothers may experience its symptoms. Among risk factors most commonly mentioned are: demographic data including - age, education, place of residence; biological factors – hormone levels after delivery; obstetric variables – mode and number of deliveries and psychological factors – poor marital relationship, low social support and previously experienced depression. Nevertheless, the reviews of postpartum depression prevalence and risk factors unequivocally points to the stress experienced during the pregnancy as the main cause of the postpartum depression and reports its negative influence on the mother and the baby. The causes of stress during pregnancy are changes of cognitive, emotional and physical functioning and changes in the family system during pregnancy. The undeniable role of stress in postpartum depression raises a question of coping that an individual undertakes confronted with a stressor. While designing the study the Transactional Stress theory, the salutogenic perspective and the Conservation of Resources theory were considered. The aim of this study was to identify factors that may decrease the risk of postpartum depression, as well as to verify the known risk factors. The participants in the study were 175 women on the third day after delivery. The results of the study show that resilience, hope for success and self-efficacy are decreasing the risk of postpartum depression. The analysis of variance also pointed to women giving birth for the first time and women giving birth by elective cesarean section as more susceptible to postpartum depression. The final model explaining 50% of variation includes three statistically significant predictors decreasing the risk of postpartum depression – resilience, hope for success and unassisted vaginal delivery.

Depresja poporodowa uważana jest za najczęściej występujące zaburzenie okresu okołoporodowego. Szacuje się, że 10-15% wszystkich rodzących może doświadczyć jej objawów. Wśród czynników ryzyka wskazywane są: zmienne demograficzne – wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, zmienne biologiczne – stężenie hormonów po porodzie, zmienne położnicze – przebieg ciąży, rodzaj i liczba odbytych porodów oraz uwarunkowania psychologiczne – trudności w relacji małżeńskiej, brak wsparcia społecznego oraz wcześniej przebyta depresja. Jednakże, literatura przedmiotu nie pozostawia wątpliwości – główną przyczyną depresji poporodowej jest stres doświadczany w trakcie trwania ciąży., który może być niebezpieczny zarówno dla kobiety jak i płodu. Źródłem stresu są: zmiany w zakresie funkcjonowania poznawczego, emocjonalnego i fizycznego oraz zmiany w systemie rodzinnym w okresie ciąży. Niezaprzeczalna rola stresu w powstawaniu depresji poporodowej rodzi pytanie o aktywność zaradczą podejmowaną przez jednostkę w obliczu stresora. Badania własne prowadzone były w kontekście interakcyjnych koncepcji traktujących stres jako relację pomiędzy zasobami a wymaganiami otoczenia. Projektując badanie wzięto pod uwagę transakcyjną teorię stresu Lazarusa i Folkman, salutogenezę Antonovsky’ego oraz model zachowania zasobów Hobfolla. Celem tej pracy było zidentyfikowanie czynników mogących chronić przed depresją poporodową oraz zweryfikowanie czynników ryzyka. Badanie zostało przeprowadzone na 175 kobietach w trzeciej dobie po porodzie z użyciem Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej, Kwestionariusza Nadziei na Sukces, Skali Uogólnionej Własnej Skuteczności oraz Skali Pomiaru Prężności.Wyniki badań wskazują, że prężność psychiczna, nadzieja na sukces oraz poczucie własnej skuteczności przeciwdziałają depresji poporodowej. Analiza wariancji wykazała również, że pierworódki oraz kobiety rodzące przez zaplanowane cięcie cesarskie narażone są bardziej na depresję poporodową. Końcowy model, wyjaśniający 50% wariancji, uwzględnia trzy istotne predyktory chroniące przed depresją poporodową – prężność psychiczną, nadzieję na sukces oraz poród siłami natury.