Odpowiedzialność represyjna podmiotów zbiorowych na przykładzie Polski i Hiszpanii- uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda.

The aim of this thesis is to present theoretical analysis of regulations concerning criminal liability of collective entities in Polish and Spanish penal systems. Nowadays growing number of companies and organisations operating in social and economic life potentially increases the risk of their involvment in various crimes. In order to ensure the safety of all business traiding patricipants criminal law should be adjusted to prevailing reality, which implies the need of creating new or adapting existing mechanisms of traditional penal law to entities which are not individuals. The main reasons that led to the implementation of legal regulations concerning liability of collective entities in both analised countries are presented in the first part of the study, which also contains a few comments about theoretical models of criminal liability and their principal assumptions. Main part of this thesis is focused on detailed analysis of currently in force legal acts, which regulate discussed issue in Polish and Spanish penal systems. Firstly both national statutes are separately analised from the substantive criminal law perspective, with special regard to defining the subjects of criminal liability, describing its conditions and listing the sanctions which may be imposed in case of assigning the responsibility to collective entity. Next chapter consists of some aspects from procedural law, but because of the limits set for that kind of study, just essential and most controversial issues are discussed. In further part of the thesis the author tries to sum up and evaluate presented regulations, taking into account their advantages and disadvantages. Comparative law perspective, based on basic knowledge about Spanish penal law, enable to broaden the research by giving the possibility to compare the effectiveness of regulations set in both countries and choose the best solutions. This may have a great impact while proposing some requests about possible amendments of Polish statute, which are the last thing presented as the conclusion of this study.

Celem niniejszej pracy jest dokonanie teoretycznej i dogmatycznej analizy regulacji dotyczących odpowiedzialności represyjnej podmiotów zbiorowych zawartych w polskim oraz hiszpańskim systemie szeroko rozumianego prawa karnego. Ogromny udział, jaki w życiu społecznym i gospodarczym mają różnego typu korporacje, organizacje czy spółki powoduje, że znaczna liczba przestępstw popełnianych jest w ramach lub w związku z działalnością tych podmiotów. Dla zapewnienia bezpieczeństwa uczestników obrotu gospodarczego koniecznym jest dostosowanie regulacji prawnokarnych do otaczającej nas rzeczywistości, co oznacza potrzebę stworzenia nowych lub zaadaptowania istniejących już instytucji prawa karnego do podmiotów niebędących osobami fizycznymi. Punkt wyjścia dla przeprowadzonych rozważań stanowi wskazanie przesłanek wprowadzenia do krajowych porządków prawnych regulacji dotyczących odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Po przedstawieniu ogólnych założeń modelowych przedmiotem badań uczyniono teksty obowiązujących ustaw regulujących omawiane zagadnienie w systemie polskim i hiszpańskim. Z punktu widzenia prawa materialnego przedstawiony został zakres podmiotowy regulacji, następnie przesłanki przypisania odpowiedzialności oraz sposoby prawnokarnej reakcji na jej przypisanie wraz z omówieniem możliwości ewentualnej modyfikacji wymierzonej sankcji. Swoje miejsce w niniejszym opracowaniu znalazła również analiza kwestii procesowych, ograniczona jednak wyłącznie do kwestii najistotniejszych i budzących kontrowersje. W dalszej części pracy podjęto się oceny omówionych regulacji z uwzględnieniem wad i zalet każdego z nich. Podstawowa wiedza na temat hiszpańskiego prawa karnego pozwoliła dokonać analizy prawnoporównawczej, co daje możliwość spojrzenia na omawiane zagadnienie z szerszej perspektywy poprzez zaprezentowanie rozwiązań alternatywnych, ich porównanie z regulacjami przyjętymi w Polsce oraz ocenę, co pozostaje nie bez znaczenia w kontekście wysuwanych postulatów de lege ferenda, stanowiących konkluzję niniejszych rozważań.