Zespół Capgrasa jako użyteczne narzędzie nauk o poznaniu

Capgras syndrome is a rare psychiatric disorder, that is characterized by the firm belief that some people are no longer who they were: instead they have been replaced by impostors, doubles, robots and so forth. The essential paradox is that patients with Capgras delusion simultaneously recognize a person and, at the same time, deny his or her authenticity. The aim of this thesis was to analyse the phenomenon of Capgras syndrome at three levels. In the first chapter the disorder was characterised. Unclear aetiology and great diversity between subjects of delusion were presented. In this part Capgras syndrome was also compared with other delusional misidentification syndromes. The next chapter concerned possible explanations of Capgras delusion, which are related to experimental studies. Issues of face recognition models and formation of new memories were discussed. Neuroanatomical basis of the proposed interpretations were presented. The third part showed the role of Capgras delusion in philosophical discussion. The last chapter was devoted to a critical summary of the issues raised in the thesis. What is more, this part emphasizes the importance of knowledge gained through research on the Capgras syndrome for various fields of cognitive science.

Zespół Capgrasa to rzadkie zaburzenie psychiatryczne, które charakteryzuje się silnym przekonaniem pacjenta, że bliskie mu osoby zostały zastąpione przez oszustów, roboty, sobowtórów, etc. Podstawowy paradoks syndromu Capgrasa polega na tym, że pacjent bez problemu identyfikuje daną osobę, jednocześnie zaprzeczając jej autentyczności. Celem niniejszej pracy była analiza zjawiska na trzech poziomach. Pierwszym z nich było stworzenie charakterystyki zaburzenia uwzględniającej jej niejasną etiologię i zróżnicowanie przedmiotów urojenia. W tej części pracy przedstawiono także zespół Capgrasa na tle zaburzeń pokrewnych, nazywanych urojeniowymi zespołami błędnej identyfikacji. Drugi poziom analizy dotyczył możliwych wyjaśnień syndromu Capgrasa ugruntowanych w badaniach eksperymentalnych - przedstawiono umiejscowienie zaburzenia w modelach percepcji twarzy oraz jego związek z tworzeniem nowych śladów pamięciowych. Nakreślono też neuroanatomiczne uzasadnienia proponowanych interpretacji. W trzecim rozdziale przedstawiono rolę, jaką zespół Capgrasa może pełnić w dyskusji filozoficznej, na przykładzie zagadnienia koherencji sieci przekonań i raportów z percepcji. Czwarta część poświęcona została krytycznemu podsumowaniu poruszonych w pracy kwestii oraz wskazaniu możliwego pola dalszych poszukiwań. Ponadto podkreślono także znaczenie wiedzy zdobytej podczas badań nad zespołem Capgrasa dla różnych dziedzin kognitywistyki.