Węgierska Nowa Fala na tle polityki kulturalnej Jánosa Kádára.

The thesis presents a synthetic look at the cultural policy of the governance of János Kádár, the new role of culture and art in the years 1956-1988. The first chapter tackles the coexistence of restrictions on creative freedom with the relative and simultaneous liberalization of censorship. The second chapter is devoted to the Hungarian cinematography of the 1960s and 1970s i.e. New Wave. It is the its artistic, institutional and generational turn which is submitted for examination along with accentuation of the beneficial influence of János Kádár's "soft dictatorship" on its formation. In the last chapter, the documentary analyzes of the New Wave are made, referring to 15 post-war years, to emphasize the ontological nature of propaganda of cultural policy. Collaterally, the exegeses of films shows the use of the game accepted by the authorities with censorship for settlement with the past Fascism, Stalinism of the 1940s, 1950s. The imperative role of history in creating images breaking taboos is also emphasized.

Niniejsza praca przedstawia syntetyczne spojrzenie na politykę kulturalną rządów Jánosa Kádára oraz na nową rolę kultury i sztuki na Węgrzech w latach 1956-1988. W pierwszym rozdziale za pomocą cytatów oraz twórczości różnych przedstawicieli sztuki ukazano paradoksalne współistnienie ograniczeń swobody twórczej z jednoczesną relatywną liberalizacją cenzury. Drugi rozdział poświęcono węgierskiej kinematografii lat 60. i 70. – Nowej Fali, zbadano jej artystyczny, instytucjonalny oraz pokoleniowy zwrot wraz z podkreśleniem korzystnego wpływu „miękkiej dyktatury” Jánosa Kádára na jej kształtowanie. W ostatnim rozdziale dokonano analiz rozrachunkowych filmów dokumentalnych Nowej Fali, odnoszących się do 15 lat powojennych, aby tym bardziej podkreślić ontologiczny charakter propagandy polityki kulturalnej. Dodatkowo egzegezy filmów ukazują wykorzystanie akceptowanej przez władzę gry z cenzurą do rozliczenia z przeszłością- faszyzmem, stalinizmem lat 40., 50. Podkreślono również istotną rolę historii w kreowaniu ich rozliczeniowych obrazów, niejednokrotnie naruszających tematy tabu.