Um conciso panorama histórico-cultural do fado com algumas fadistas mais destacáveis

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie historii muzyki fado w zarysie, z wyróżnieniem kilku portugalskich pieśniarek z XIX oraz XX wieku. Praca podzielona jest na dwa rozdziały. Część pierwsza, o charakterze teoretycznym, to zwięzła prezentacja najistotniejszych elementów historyczno-kulturowych związanych z fado, pozwalających w syntetyczny sposób przedstawić jego rozwój od początkowych dekad XIX stulecia. Szczególną uwagę zwrócono na konteksty, w których swoją działalność artystyczną rozwinęły dwie postacie kobiece o kluczowym znaczeniu dla dziejów fado, Maria Severa (1820-1846) i Amália Rodrigues (1920-1999). Drugi rozdział pracy obejmuje zwięzłe analizy kilku pieśni fado powstałych w XIX i XX wieku, powiązanych głównie ze wspomnianymi artystkami. Interpretacje wzbogacono o szereg informacji umożliwiających zarówno pełniejszą prezentację sylwetek oraz twórczości obu pieśniarek, nakreślonych w rozdziale pierwszym, jak i ukazanie charakterystycznych motywów tematycznych, a także innych elementów typowych dla fado, ewoluującego znacząco na przestrzeni blisko stu lat, jakie dzieliły obie wielkie artystki, Marię Severę i Amálię Rodrigues.

O objetivo do presente estudo é apresentar um compêndio histórico do fado, destacando umas fadistas dos séculos XIX e XX. O trabalho está estruturado em duas partes. O primeiro capítulo tem um carácter teórico e consiste em esboçar alguns dos elementos históricos e culturais mais relevantes relativos ao fado, que permitem mostrar de um modo sintético o seu desenvolvimento a partir das décadas iniciais do século XIX. Concentrámos a nossa atenção em especial nos contextos, nos quais atuaram duas figuras femininas, cuja importância foi crucial para a história do fado, Maria Severa (1820-1846) e Amália Rodrigues (1920-1999). O segundo capítulo abrange umas breves análises dalgumas canções do fado oitocentista e novecentista, nomeadamente as relacionadas com as fadistas em questão. As interpretações foram enriquecidas com uma série de informações que complementam as imagens de ambas as cantoras, traçadas no primeiro capítulo. Para além disso, refletem alguns dos mais característicos motivos temáticos e outros elementos típicos do fado, que evoluiu significativamente ao longo de quase cem anos, que separaram a vida e a atividade artística das duas grandes fadistas, Maria Severa e Amália Rodrigues.

The aim of the thesis is a presentation of concise history of fado with emphasis on selected Portuguese feminine fado singers of 19th and 20th century. The thesis is divided into two chapters: the first, theoretical part is a brief presentation of the most important historical and cultural components related to the fado music, which depict synthetic development of fado starting from the beginning of the first decades of 19th century. The contexts in which appear the two most significant feminine singers ˗ Maria Severa (1820-1846) and Amália Rodrigues (1920-1999) ˗ is a very important aspect of the thesis. The second chapter includes concise analyses of selected fado songs dated from 19th and 20th century which are related to the mentioned fado singers. The interpretations has been enriched by a set of information which complete the presented images of both singers mentioned in the first chapter. Moreover, they reflect some themes and other elements typical for fado which evolved significantly throughout a whole century which separates the times in which the artists lived and created.