Fragmenty naczyń glinianych są najbardziej reprezentatywna i najczęściej odkrywaną kategorią znalezisk archeologicznych. Poza prostymi metodami można je poddać zaawansowanym analizom laboratoryjnym. W tej pracy wykorzystano spektrometr S2 PICOFOX, wykorzystujący fluorescencyjną spektrometrię rentgenowską całkowitego odbicia (TXRF). Celem pracy było pozyskanie i przeanalizowanie pod względem zawartości pierwiastków jak najobszernieszego zbioru próbek ceramiki reprezentującej pradziejowe i średniowieczne formy naczyń solowarskich i porównanie ich składu chemicznego próbek pobranych z form niezwiązanych z procesem warzelniczym oraz próba wskazania pierwiastków, które mogą różnicować badane grupy. Na tle ceramiki pradziejowej, ceramika z wczesnego średniowiecza zawierała mniejsze ilości Fe, P, Rb, Cr, Y, As i Br, większe zawartości Ca, Zn, Cu, Sr. Analiza porównawcza ceramiki warzelniczej i niewarzeniczej wykazała istotnie wyższą zawartość w ceramice warzelniczej Fe, P, Ni, Cr, As i Br. Nie było różnic pomiędzy wartościami średnimi zawartościami K, Ca, Mn, Zn, V, Rb, Cu, Pb, a istotnie niższą zawartość w ceramice warzelniczej stwierdzono w przypadku Y. Nakładające się zakresy zawartości pierwiastków zdają się kwestionować możliwość zastosowania składu chemicznego ceramiki jako wskaźnika pomocnego w rozróżnianiu centrów produkcji wyrobów ceramicznych.
Pieces of clay vessels are the most representative and most frequently discovered category of archaeological finds. Besides simple methods, they can be subjected to advanced laboratory analysis. In this work a S2 PICOFOX spectrometer, employing total-ray X-ray fluorescence spectrometry (TXRF) was used. The aim of this work was to acquire and analyze in terms of contents the elements of the most comprehensive collection of pottery samples representing prehistoric and early medieval forms of salt making vessels, and to compare their chemical composition of samples taken from forms unrelated to the salt-brewing process and an attempt to indicate elements that can differentiate the studied groups. Against the background of prehistoric ceramics, pottery from the early Middle Ages contained smaller amounts of Fe, P, Rb, Cr, Y, As and Br, higher content of Ca, Zn, Cu, Sr. The comparative analysis of the salt-brewing and non related ceramics showed a significantly higher content of Fe, P, Ni, Cr, As and Br in the salt-brewing ceramics. There were no differences between the average values of K, Ca, Mn, Zn, V, Rb, Cu, Pb, and significantly lower content of Y in the brewing ceramics was found. Overlapping ranges of the content of elements seem to question the possibility of using the chemical composition of ceramics as an indicator helpful in distinguishing the centers for the production of ceramic products.
