Akulturacja migrantów w Polsce okiem ekspertów. Próba ujęcia socjologiczno-prawnego w odniesieniu do Poszerzonego Modelu Akulturacji Relatywnej

Polskie prawo przewiduje określone ramy prawno-instytucjonalne kształtujące rzeczywistość przybywających do Polski migrantów, w zależności od prawnej formy ich pobytu na terytorium RP. Obecność cudzoziemców na terenie naszego kraju powoduje nieuniknione wystąpienie zjawiska akulturacji, czyli fenomenu, którego pojawienie się jest skutkiem wejścia w ciągły, bezpośredni kontakt dwóch grup wywodzących się z różnych kultur i który wiąże się ze stopniowymi zmianami we wzorcu kultury jednej lub obu grup. Celem niniejszej pracy jest analiza eksploracyjna zjawiska akulturacji cudzoziemców w Polsce widzianego przede wszystkim okiem ekspertów - akademików i praktyków pracujących z migrantami. Analizy opisane w kolejnych rozdziałach przybliżą nas zatem do odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: Jakie są zdaniem ekspertów najważniejsze obszary problemowe w odniesieniu do badań nad akulturacją migrantów w Polsce? Największy nacisk w niniejszej pracy położony zostanie na te obszary, które znajdują się w obrębie zainteresowania dziedziny socjologii prawa, a więc czynniki prawno-instytucjonalne, ze szczególnym uwzględnieniem formy legalnego pobytu tych cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podstawową bazą teoretyczną do analizy jest Poszerzony Model Akulturacji Relatywnej, Relative Acculturation Extended Model – RAEM (Navas et al., 2004) opracowany przez grupę hiszpańskich naukowców pracujących na Universidad de Almería w celu badania zjawiska akulturacji.

Polish law provides specific legal and institutional framework shaping the reality of foreigners living in Poland, depending on the legal form of their residence. The presence of foreigners in the society results in the unavoidable occurrence of the phenomenon of acculturation which comes from the continuous direct con- tact between two groups from different cultures and which involves gradual changes in the cultural pattern of one or both groups. The objective of this paper is to present an exploratory sociolo-legal analysis of Polish law from the perspective of the acculturation of foreigners in Poland. As it is a purely exploratory material, a kind of heuristic practice, the main goal is to find the right research questions and problems that will be further developed in subsequent projects, and to propose a research and analytical tool in the form of a problem matrix that can be used in them. The greatest emphasis in this paper is put on those areas that are within the interest of sociology of law, i.e. legal and institutional factors, with particular emphasis on the form of legal residence of these foreigners on the territory of the Republic of Poland. The basic theoretical basis for the analysis is the Relative Acculturation Extended Model - RAEM (Navas et al., 2004) developed by a group of Spanish scientists working at the Universidad de Almería to study the phenomenon of acculturation.