Edukacja żeńska w XIX wieku na przykładzie Instytutu Panien Polskich w Paryżu

This thesis focuses on the history of girls’ education during the 19th century on the example of Instytut Panien Polskich (The Institut of the Polish Young Ladies) in Paris. This school was established in 1845 by Princess Anna Czartoryska, the wife of Prince Adam Jerzy, polish refugees after November uprising in Poland. On the one hand, this institution was a typical example of girls’ boarding school in 19th century, but on the other hand teaching process in this school was in some way divided into two parts. Firstly, girls were taught in accordance with French education system, and secondly they learn polish language, history and literature as though they could later be prepared to work as governesses for polish children. This work examines the reality of girls’ education in 19th century both in Poland and in France. Moreover, it especially focuses on discussing the way of functioning of the Instytut Panien Polskich in Paris and on the further histories of girls who graduated this school.

Tematem pracy jest historia edukacji żeńskiej w XIX wieku na przykładzie Instytutu Panien Polskich w Paryżu. Placówka ta, to pensja dla dziewcząt założona w 1845 roku przez księżną Annę Czartoryską, polską emigrantkę po powstaniu listopadowym, żonę księcia Adama Jerzego. Instytucja ta była z jednej strony typowym przykładem funkcjonujących w XIX wieku pensji dla dziewcząt, z drugiej zaś kształcenie w niej przebiegało w sposób wyjątkowy. Uczennice kierowanie były w sposób dwutorowy, tzn. realizowały francuskie programy nauczania zgodne z ówczesnymi wymaganiami, a ponadto uczyły się także języka, historii i literatury polskiej w duchu patriotyzmu, tak by mogły otrzymać dyplom nauczycielski i podjąć pracę guwernantki na ziemiach polskich. Niniejsza praca przedstawia realia panujące w edukacji żeńskiej w XIX wieku, zarówno na ziemiach polskich, jak i we Francji, równocześnie jednak główny nacisk został położony na omówienie sposobu funkcjonowania Instytutu Panien Polskich w Paryżu, zasady panujące w tej placówce oraz dalsze losy absolwentek pensji.