New spirituality in the contemporary cinema

Celem niniejszej pracy jest spojrzenie na współczesne kino Terrence’a Malicka, Gaspara Noé oraz Darrena Aronofsky’ego pod kątem obecnej w nim nowej duchowości. Współczesna duchowość uwarunkowana jest przez specyfikę czasów ponowoczesnych oraz myśl postsekularną. W pierwszym rozdziale skupiam się więc na przybliżeniu charakterystyki współczesności. Następnie wskazuję na wynikające z niej cechy nowej duchowości, takie jak eklektyzm duchowy i religijny, orientalizację duchowości (wpływy filozofii Wschodu, religii orientalnych, buddyzmu, hinduizmu), prywatyzację i deinstytucjonalizację religii, subiektywizm etyczny, supermarketyzację religii, autosoteriologię oraz religię „jaźni” (szczególnie istotne są wpływy gnostyckie oraz New Age’u), powrót do harmonii z naturą, wyższe stany świadomości (doświadczenia szczytowe, doświadczenia narkotyczne), eksterioryzację przeżyć duchowych na dziedziny pozareligijne oraz odwołanie do symboliki i mitu (motywy Jungowskie i Campbellowskie). W trzech kolejnych rozdziałach przeanalizuję twórczość następujących reżyserów: Terrence’a Malicka, Gaspara Noé oraz Darrena Aronofsky’ego, przyglądając się wymienionym cechom nowej duchowości oraz rozwijając te, które w danym dziele jawią się jako szczególnie wyraźne, ważne lub interesujące.

The aim of this thesis was to examine the presence of new spirituality in the cinema of Terrence Malick, Gaspar Noé and Darrena Aronofsky. Contemporary spirituality is conditioned by the specificity of post-modern times and post-secular thought, therefore the first chapter of this thesis focuses on characteristic of the modern age. From these specificities result following distinctive features of the new spirituality: spiritual and religious eclecticism, interest in oriental philosophy and religions, especially Buddhism and Hinduism, privatization and deinstitutionalization of religion, ethical subjectivism, “supermarketisation” of religion, authosoteriology and the religion of “self”, gnostic and New Age influence, harmony with nature, altered states of consciousness and connections with symbolism and myth. The main chapters of this thesis focus on analysis and interpretation of Malick’s, Noé’s and Aronofsky’s cinema precisely in search of new spirituality.