The role of sphragis in the reproduction and taxonomy of butterflies from the Nymphalidae and Papilionidae families

Sphragis is a structure produced by the male glands, deposited on the female abdomen,permanently closing access to the duct of the copulatory pouch. It prevents re-mating.This structure was found in the butterfly families Papilionidae and Nymphalidae, as wellas Riodinidae. Despite the widespread occurrence, there is no study focused onunderstanding diversity or usage of this structure for taxonomic purposes. The aim of thiswork is to learn about the structure diversity and to assess the value of sphragis in thetaxonomic and phylogenetic context of the genus Parnassius sensu lato (Papilionidae)and of the genus Actinote sensu lato (Nymphalidae). Museum specimens from thecollections of the Nature Education Center, belonging to 25 species from the genusParnassius and 18 species belonging to the genus Actinote, were used in the study. Studieshave shown that the genus Parnassius sphragis is a highly modified structure. Its shapeallows specimens to be assigned to individual species, and features such as location orsize allows grouping species closely related to each other. Sphragis of the genus Actinoteis rudimentary. It has a small size, the same location in all studied species and a shapethat does not show such a big difference as in species of the genus Parnassius. Based onthe results obtained, it can be stated that sphragis is a structure that has a great value inanalyzing phyletic relationships in genus Parnassius. However, it cannot be used fortaxonomic purposes in genus such as Actinote due to the low diversity and lack of cleardifferences in the shape of sphragis between closely related species of this genus

Sfragis to struktura wytwarzana przez gruczoły samca, deponowana na odwłoku samicyna stałe zamykając dostęp do przewodu torebki kopulacyjnej. Uniemożliwia, aprzynajmniej znacząco utrudnia ponowną kopulacje. Występowanie tej strukturystwierdzono w rodzinach motyli dziennych Papilionidae oraz Nymphalidae, a takżeRiodinidae. Pomimo powszechności występowania brak jest całościowych opracowańskupionych na poznaniu różnorodności czy wykorzystaniu sfragis dla celówtaksonomicznych. Celem niniejszej pracy jest poznanie budowy, różnorodności orazocena wartości tej cechy w kontekście taksonomicznym i filogenetycznych w rodzajuParnassius sensu lato (Papilionidae) oraz w rodzaju Actinote sensu lato (Nymphalidae).Do badań wykorzystano osobniki muzealne ze zbiorów Centrum Edukacji Przyrodniczej(CEP-UJ), należące do 25 gatunków z rodzaju Parnassius oraz 18 gatunków należącychdo rodzaju Actinote. W toku badań stwierdzono, że w rodzaju Parnassius sfragis jeststrukturą wysoce rozwiniętą pod względem budowy. Unikalny kształt pozwala przypisaćosobniki do poszczególnych gatunków, a cechy, takie jak umiejscowienie czy wielkośćpozwalają zgrupować gatunki blisko ze sobą spokrewnione. Sfragis rodzaju Actinote macharakter rudymentarny. Ma niewielkie rozmiary, takie samo położenie u wszystkichbadanych gatunków oraz plan budowy nie wykazujący tak dużych różnic jak u gatunkówrodzaju Parnassius. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż sfragis jeststrukturą, która posiada dużą wartość w analizie pokrewieństw w rodzaju Parnassius.Natomiast nie może ona zostać użyta w celach taksonomicznych w rodzaju Actinote zuwagi na małą różnorodność oraz brak wyraźnych różnic między blisko spokrewnionymigatunkami.