Agreements for the promotion and reciprocal protection of investments between Member States of European Union in the light of the EU law

Umowy o ochronie i popieraniu inwestycji były zawierane przez państwa europejskie przede wszystkim w latach 90. XX wieku. Między innymi za sprawą rozszerzeń Unii Europejskiej, jakie miały miejsce w kolejnych latach, umowy te zaczęły łączyć coraz więcej państw członkowskich. W roku 2019 umów o ochronie i popieraniu inwestycji między państwami Unii Europejskiej było niemal 200. Sytuacja ta przez długi czas prowadziła do licznych problemów prawnych. Do zagadnień tych należy przede wszystkim stosunek prawa unijnego do umów o ochronie inwestycji w świetle Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatów, kolizje obowiązków wynikające z dwóch systemów prawnych oraz naruszenie zasady równego traktowania. W pracy podsumowano wyroki Trybunału Sprawiedliwości oraz trybunałów arbitrażowych jak i stanowiska Komisji Europejskiej oraz państw członkowskich dotyczące tych problemów.Szczególne miejsce w pracy poświęcono wyrokowi w sprawie Achmea (C-284/16). W tym pochodzącym z 2018 roku orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości orzekł o niezgodności klauzul arbitrażowych zawartych w umowach o ochronie inwestycji między państwami członkowskimi Unii Europejskiej z prawem unijnym. W pracy przedstawiono skutki polityczne i prawne wyroku, dotyczące zarówno już wydanych orzeczeń trybunałów arbitrażowych, toczących się dopiero postępowań, jak i przyszłości umów. W szczególności omówione zostało zagadnienie planowanego wypowiedzenia łączących państwa członkowskie umów, z uwzględnieniem wpływu projektowanych rozwiązań na interesy Unii Europejskiej, państw członkowskich oraz inwestorów.

Agreements for the protection and promotion of investments were concluded by European countries primarily in the 1990s. Thanks to, among others, the enlargements of the European Union in the subsequent years, these agreements began to bind a growing number of EU Member States. In 2019 there were almost 200 agreements on the protection and promotion of investment between the Member States of European Union. This situation has over time led to numerous legal problems. These issues include above all the relation of EU law to investment protection agreements in the light of the Vienna Convention on the Law of Treaties, collisions of obligations arising from the two legal systems and infringement of the principle of equal treatment. The thesis summarizes the judgments of the Court of Justice and arbitration tribunals as well as the positions of the European Commission and the Member States regarding these problems.Particular attention was devoted in the thesis to the judgment in the case of Achmea (C-284/16). In this ruling from 2018, the Court of Justice ruled on the incompatibility of arbitration clauses contained in agreements on the protection of investments between Member States of the European Union and the EU law. The thesis presents the political and legal consequences of the judgment, concerning existing decisions of arbitral tribunals, pending proceedings as well as the future of the agreements. In particular, the issue of the planned termination of agreements between the Member States was discussed, taking into account the impact of the proposed solutions on the interests of the European Union, the Member States and the investors.