Analiza semantyczna chińskich chengyu z morfemami 妇 i 女 – ‘kobieta’

Praca została poświęcona semantycznej analizie 109 chińskich chengyu, które w swojej budowie zawierają morfemy o znaczeniu ‘kobieta’: 女 nǚ i 妇 fù. Pierwszy rozdział został poświęcony teorii językowego obrazu świata. W pierwszym podrozdziale przybliżono kluczowe w tej pracy pojęcia języka i kultury oraz opisano zachodzące między nimi związki. Kolejny podrozdział traktuje bezpośrednio o JOS, dokonano w nim zarysu historycznego tej teorii i przybliżono jej ujęcie zaproponowane przez lubelskich etnolingwistów. Poza tym, nawiązano do koncepcji słów kluczy autorstwa Wierzbickiej, która dotyczy związków języka i kultury. Ostatni podrozdział to omówienie teorii relatywizmu językowego. Drugi rozdział traktuje o teorii metafory w badaniach językowych. W pierwszym podrozdziale, w oparciu o językoznawstwo kognitywne, wyjaśniono czym jest metafora i metonimia. Następnie opisano zjawisko stereotypu, które związane jest z badaniami nad językowo - kulturową wizją świata. Rozdział trzeci to analiza zgromadzonego materiału językowego. Po omówieniu czym jest chengyu, idiomy podzielono na metafory i metonimie, następnie każdy z idiomów przyporządkowano do odpowiedniej domeny. Na podstawie analizy materiału językowego wyodrębniono określenia kojarzone z ‘kobietą’, opisano jej miejsce w świecie i nakreślono jej językowy stereotyp. Na koniec, uzyskany w procesie analizy ‘obraz kobiety’ porównano z tym obecnym w kulturze. Potwierdzono, że język i kultura wzajemnie na siebie oddziałują, przez co determinują ludzkie spojrzenie na świat. Chengyu zaś, jako niematerialny element kultury, są idealnym narzędziem przekazywania i zachowania tradycyjnych wartości oraz tradycyjnego porządku społecznego.

In the thesis analyzed 109 Chinese chengyu which in their structure contain morphemes with the meaning of 'woman': 女 nǚ and 妇 fù. The first chapter was devoted to the theory of the linguistic picture of the world. The first subchapter describes the key concepts of language and culture, and the relations between them. The next subsection deals directly with the JOS (linguistic picture of the world), the historical outline of this theory was made and the approach proposed by the Lublin ethnolinguists was approximated. In addition, the concept of key words by Wierzbicka was lined out. The last subsection is a discussion of the theory of linguistic relativism. The second chapter deals with the theory of metaphor in language research. In the first subsection, based on cognitive linguistics, metaphor and metonymy are explained. Next, the phenomenon of the stereotype is described, which is connected with research on the linguistic and cultural picture of the world. The third chapter is the analysis of the collected language material. After discussing what is chengyu, idioms were divided into metaphors and metonymies, then each of the idioms was assigned to the appropriate domain. On the basis of the analysis of linguistic material, the terms associated with the 'woman' were distinguished, its place in the world was described and its linguistic stereotype was outlined. Finally, the 'woman's image' obtained in the analysis process was compared with that present in culture. It was confirmed that language and culture interact with each other, which determines the human view of the world. Chengyu, as a non-material element of culture, was proven to be an ideal tool for conveying and maintaining traditional values.