Modern use of technological monuments. Adaptation of the historical water towers in Poland with special emphasis on Silesian Voivodeship

Water towers are a distinct, specific group of monuments valuable for technological reasons but not capable of fulfilling their original functions. The aim of this work was to answer the question whether adaptation is the only chance of survival and the difficulties associated with adapting objects to modern functions. The conclusions are based on examples of realized adaptations and constructed architectural projects of Silesian Municipal towers. The activities in this area have been compiled with projects from across the country in contrast and broadening the spectrum of possibilities. The following chapters discuss the history of urban water supply, the system of Conservation of this branch of monuments, outlines the current state of the resource, its value and presents the problem of adaptation. Adaptation measures must combine respect for substances with a modern function. It is expedient to promote good practices, inspire and encourage, while maintaining conservation supervision and the principle of "no harm".

Wieże ciśnień stanowią odrębną, specyficzną grupę zabytków cenną ze względów technologicznych, lecz nie mogącą pełnić swoich pierwotnych funkcji. Celem niniejszej pracy była odpowiedź na pytanie czy adaptacja jest jedyną szansą ich przetrwania oraz jakie trudności związane są z przystosowaniem obiektów do współczesnych funkcji. Wnioski oparte zostały na przykładach zrealizowanych adaptacji i wykonanych projektów architektonicznych śląskich wież komunalnych. Działania z tego obszaru zestawiono z realizacjami z całego kraju w ramach skontrastowania oraz poszerzenia spektrum możliwości. W kolejnych rozdziałach omówiono historię wodociągów miejskich, system ochrony tej gałęzi zabytków, nakreślono obecny stan zasobu, jego wartości oraz przedstawiono problem adaptacji. Działania adaptacyjne muszą bowiem łączyć szacunek dla substancji ze współczesną funkcją. Celowe jest promowanie dobrych praktyk, inspirowanie i zachęcanie, przy zachowaniu nadzoru konserwatorskiego i zasady „nie szkodzić”.