Powstanie i działalność pierwszego prywatnego muzeum w Polsce

Budowanie polskiej świadomości narodowej było motywacją księżnej Izabeli z Flemingów Czartoryskiej, ta idea oraz chęć upamiętnienia bohaterów narodowych zmobilizowała księżną do wyznaczenia terenu swojej posiadłości w Puławach na miejsce budynków muzealnych. Świątynia Sybilli oraz Domek Gotycki mieściły niezwykle cenną kolekcję dzieł sztuki i pamiątek narodowych, które miały ogromny wpływ na polskich obywateli i patriotów. Pod wpływem niepewnych czasów XVIII wieku sytuacja muzeum i kolekcji stała się zagrożona. Rodzina Czartoryskich wraz z udziałem wielu ludzi narażających swoje życie i bezpieczeństwo podjęło decyzję o ewakuacji dzieł sztuki z Puław. Od tego momentu zbiory ukrywa się w różnych miejscach w Polsce i za granicą, po latach wrócą do Polski stając się częścią Muzeum XX. Czartoryskich w Krakowie. Niniejsza praca ma na celu przybliżenie dziejów cennej kolekcji. Zaczynając od momentu jej powstania Muzeum przechodząc do czasów pod rozbiorami w II Rzeczypospolitej i po II wojnie światowej. W pracy zawarte jest omówienie utworzenia Fundacji XX. Czartoryskich i jej działalności, prześledzenie zmian statutu Fundacji i opisanie sytuacji sprzedaży kolekcji państwu oraz zrelacjonowanie informacji na temat kolekcji w ostatnich latach.

Building Polish national consciousness was the motivation of Princess Izabela from Flemings Czartoryska. This idea and the desire to commemorate national heroes mobilized the princess to designate the area of her estate in Puławy for the place of museum buildings. The Sibyl Temple and the Gothic House contained an extremely valuable collection of works of art and national mementos that had a huge impact on Polish citizens and patriots. Due to political instability in the 18th century, the situation of the museum and the collection became threatened. The Czartoryski family, together with the participation of many people who risked their lives decided to evacuate works of art from Puławy. From that moment, the collections have been hidden in various places in Poland and abroad; and only after many years they returned to Poland. This collection then became a part of the Princess Czartoryski Museum in Cracow.This work aims to present the history of this valuable collection starting from its initial establishment, throughout the times of partition of Poland and after the times of Second World War. This work includes a discussion on the creation of the Princess Czartoryski Foundation and its activities, tracing all the changes in the statute of the Foundation and describes the selling of the collection to the state and reports information about the collection in recent years.