De mortuis aut bene aut nihil, czyli jak mówić o zmarłych. Na podstawie wspomnień o Jarosławie Dudzie

The thesis focuses on how the image of those who passed away is reflected in the language. It begins with an attempt to determine the origin of the Latin proverb de mortuis aut bene aut nihil, and how it developed over time in relation to language. A part of the theoretical chapter is based on the comments from various online forums, found under articles discussing the proverb mentioned above. I decided to make my father, Jaroslaw Duda, who died eighteen years ago, the main protagonist of the thesis. In order to recreate his image, I recorded and analyzed three interviews that I conducted consecutively with his friend, wife and his boss. The main goal of the thesis was not only to analyze the spoken language, but also to examine what is the actual influence of the recipient on how the statements are formulated. Finally, the work answers the question, if the rule described by the Latin proverb really determines the shape of our memories.

Niniejsza praca podejmuje problem językowego kształtu wspomnień o zmarłych. Wywód rozpoczyna się próbą ustalenia, skąd pochodzi łacińska maksyma de mortuis aut bene aut nihil, oraz omawia jej rozwój na płaszczyźnie językowej. Część teoretyczną wzbogaciłam o analizę komentarzy użytkowników forów internetowych, którzy prowadzili intensywne dyskusje na temat tytułowej sentencji. Głównym bohaterem pracy uczyniłam mojego zmarłego 18 lat temu ojca – Jarosława Dudę. Analiza materiału zmierza do odtworzenia jego wizerunku. Posłużyły mi w tym trzy nagrane przeze mnie rozmowy, których uczestnikami byli: przyjaciółka, żona i szef zmarłego. Moje rozważania, poza analizą tekstu mówionego, dotyczą wpływu odbiorcy na konstruowanie tego typu wypowiedzi oraz prowadzą do odpowiedzi na pytanie, czy rzeczywiście łacińska zasada warunkuje kształt wspomnień.