The Concept of Time in the Work of Marcel Proust

This thesis is an attempt to determine the concept of time that emerges from the work of Marcel Proust. The frame of consideration in the thesis is the Greek distinction between the understanding of time as chronos, kairos and aion. The author presents different variants of understanding time in Proust's work and tries to attribute their characteristics to the corresponding Greek concepts. She also points to the contradictions that arise between the distinguished concepts of time in Proust's work. The first considered standpoint is the understanding of time as linear, quantitative and as a subject to change. It is confronted with the Greek understanding of time as a chronos and its characteristics contained in the Physics by Aristotle. The next discussed sphere is the world of eternal ideas described by Proust in both the novel and in his theoretical reflection – the sphere that is not a subject to negatively perceived by Proust change and elapsing. This sphere is confronted with the Greek concept of time as aion in the meaning that Plato attributed to it in Timaeus. Considering Proust's essences as abstract ideas, however, stands in contradiction to Proust's concentration on concreteness and the important role that he assigns to unique qualities. For this reason, the author tries to determine such approach to the time in which things avoid destruction and change, while maintaining individual character. So as to determine such standpoint, she uses an individual and qualitative notion of time as kairos and Henri Bergson's concept of duration.

Niniejsza praca stanowi próbę wyznaczenia koncepcji czasu, jaka wyłania się z twórczości Marcela Prousta. Ramy rozważaniom nadaje greckie rozróżnienie rozumienia czasu na chronos, kairos oraz aion. Autorka przedstawia różne warianty rozumienia czasu w dziele Prousta oraz stara się przyporządkować ich charakterystykę do odpowiadających im greckich pojęć. Wskazuje również na sprzeczności, które wyłaniają się przy próbach wyznaczenia płaszczyzn czasowych w twórczości Prousta. Pierwszą poddaną refleksji płaszczyzną jest rozumienie czasu jako linearnego, poddanego zmianie oraz ujmowanego ilościowo. Zostaje ono skonfrontowane z greckim rozumieniem czasu jako chronosu oraz jego charakterystyką zawartą w Fizyce Arystotelesa. Kolejną omówioną płaszczyzną jest opisywany przez Prousta zarówno w powieści, jak i w jego refleksji teoretycznej, świat wiecznych idei – płaszczyzna niepoddana negatywnie przez Prousta ujmowanej zmianie i przemijaniu. Autorka konfrontuje tę płaszczyznę z greckim pojęciem aionu w rozumieniu, jakie mu nadaje Platon w Timajosie. Ujęcie Proustowskich esencji jako abstrakcyjnych idei stoi jednak w sprzeczności ze skupieniem się Prousta na konkrecie oraz z istotną rolą, jaką przypisuje on niepowtarzalnym jakościom. Z tego względu autorka stara się wyznaczyć takie ujęcie czasu, w którym rzeczy unikają destrukcji i zmiany, zachowując jednocześnie jednostkowy charakter. W tym celu posługuje się indywidualnym oraz jakościowym ujęciem czasu jako kairosu oraz koncepcją trwania Henri Bergsona.