.
Die Arbeit unter dem Titel „Freundschaft und Geschäft. Briefe Heinrich Heines an seinen Verleger Julius Campe aus den Jahren 1827-1836“ widmet sich der epistolaren Beziehunge zwischen einem der wichtigsten Autoren und seinem Verleger. Die Ereignisse der Jahre 1827-1836 hatten großen Einfluss auf Heines Leben und Schaffen. Bei der Wahl des ersten Briefs zur Analyse war es für mich von größter Bedeutung einen Brief auszuwählen, der sich auf Heines erstes Werk betrifft, das vom Verlag Hoffmann&Campe herausgegeben wurde. Die Ausgabe der „Reisebilder“ trug außerdem dazu bei, dass sowohl der Autor als auch der Verleger großen Ruhm erlangten. 1836 markiert ein bedeutendes Datum in der Biografie des Autors. In diesem Jahr wurden seine wichtigsten Werke, „Die romantische Schule“, herausgegeben, mit der nicht nur seine literarische, sondern auch kulturanalytische Begabung unter Beweis gestellt wurde. Die Analyse der Briefe von Campe an Heine war nicht möglich, da seine Korrespondenz unvollständig überliefert ist. Deswegen wäre eine solide Analyse ausgeschlossen gewesen und daher habe ich mich entschlossen, wenigstens eine Seite der Korrespondenz zu zeigen. Ich habe vor allem berücksichtigt, dass von Heines Briefen an Campe ca. 250 aus den Jahren 1826 – 1855 gut erhalten sind. Mein Ziel war, die repräsentativen Briefe auszuwählen, die die Mechanismen der Kommunikation von einem der wichtigsten deutschen Autoren mit seinem Verleger sichtbar machen. Es war mir wichtig, darzustellen, wie die Zusammenarbeit zwischen den Geschäftspartnern angefangen hatte. Die Auswahl des Themas meiner Magisterarbeit wurde auch von der Tatsache beeinflusst, dass die Korrespondenz zwischen dem Autor und dem Verleger ein ungewöhnliches Beispiel der literarischen Gattung des Briefes – des Verleger- Briefs ist - der sowohl eine andauernde Geschäftsbeziehung als auch eine Freundschaftsbeziehung bezeugt. Heine (13. Dezember 1797 - 17. Februar 1856) war einer der wichtigsten deutschen Schriftsteller, Dichter und Journalisten des Vormärz. Eines der bedeutendsten Ereignisse in seinem Leben war die 1831 erfolgte Übersiedlung nach Paris, wo er bis zu seinem Tod lebte. In meiner Arbeit berücksichtige ich den historischen und politischen Hintergrund der Zusammenarbeit von den Korrespondenten. Bedeutsam ist in dem Zusammenhang die Zensurkontrolle, die infolge der Karlsbader Beschlüsse von 1819 bis zur Märzrevolution 1848 galt und das literarische Leben in Deutschland und somit auch die Rezeptionsbedingungen von Heines Werken stark beeinflusste. Außerdem mache ich auf den Verleger, Julius Campe, aufmerksam, dem der berühmte Verlag Hoffmann&Campe gehörte. Es ist zu erwähnen, dass dieser Verlag Heines Werke bis zu seinem Tod herausgegeben hatte. Zudem wird es dargestellt, wie geschickt Campe die Zensurbehörden täuschen konnte, um ein Werk herauszugeben. Bedeutsam ist auch die Freundschaft von Heine und Campe, die mehrmals auf die Probe gestellt wurde. Die Analyse der von mir ausgewählten Briefe fokussiert sich vor allem auf die freundschaftlichen und geschäftlichen Aspekte der Beziehung zwischen den Korrespondenzpartnern. Darüber hinaus war es meine Absicht auf die Hintergrundinformationen zur Entstehung von einzelnen Werken Heines hinzuweisen. Schließlich war es für mich bedeutend, die Entwicklungsphasen eines der größten Autoren zu zeigen, dessen Werke aufgrund des Beschlusses vom 10. Dezember 1835 verboten wurden.
Praca pod tytułem „Freundschaft und Geschäft. Briefe Heinrich Heines an seinen Verleger Julius Campe aus den Jahren 1827-1836” bada listy jednego z najważniejszych pisarzy XIX w. skierowane do jego wydawcy Juliusa Campego postrzegając je jako zapis relacji o dwojakim charakterze – „służbowym” i personalnym z uwzględnieniem tła epoki oraz warunków dotyczących cenzury, która od roku 1819 aż do Wiosny Ludów w 1848 roku była w Niemczech szczególnie nasilona. Analiza listów pokazuje na przykładzie Heinego, w jaki sposób wydawcy oraz autorzy radzili sobie z brakiem wolności słowa oraz jakie środki musieli przedsięwziąć, aby dane dzieło nie uległo okaleczeniu przez cenzorów. Wstęp pracy przedstawia historię wydawnictwa Hoffmann und Campe, którego wspólnikiem Campe został po swoim ślubie oraz którego ranga oraz sytuacja finansowa poprawiła się wraz z objęciem przez niego udziałów w firmie. W dalszej części zajęłam się ukazaniem pierwszego spotkania Juliusa Campe z Heinrichem Heine oraz późniejszego sukcesu wydawniczego zarówno pisarza jak i wydawcy, którym owo spotkanie zaowocowało. Późniejsza analiza korespondencji autora z wydawcą nie byłaby możliwa bez opisania stosunków, jakie łączyły korespondentów. Relacje te Campe porównywał z małżeństwem i tak jak w małżeństwie, również w ich niełatwej relacji zdarzały się konflikty, jednak obaj korespondenci wspólnie dbali o to, aby dzieła, nad którymi wspólnie pracowali, i które były nazywane przez nich ich „wspólnymi dziećmi”, odnosiły sukcesy.Główna część pracy obejmuje analizę listów pisarza, w których ta niezwykła relacja znajduje swoje odbicie. Wybrane przeze mnie listy napisane zostały przez pisarza, w okresach ważnych z punktu widzenia jego relacji z wydawcą: wybrane listy poprzedzają często wydanie książki, opisują działanie cenzorów oraz rzucają światło na przyjaźń, która łączyła korespondentów. Często może się jednak wydawać, że była to przyjaźń jedynie na poziomie deklaracji, pozbawiona więzi emocjonalnej, a nawet, że była to przyjaźń interesowna, która pomagała Heinemu skuteczniej manipulować swoim wydawcą. Analiza korespondencji pisanej przez autora ukazuje, w jaki sposób Heine lawiruje pomiędzy przyjaźnią a chęcią zaspokojenia swoich potrzeb, jakich używa form perswazji oraz do czego jest zdolny, aby osiągnąć wyznaczony cel. Analiza przedstawia również zabiegi oraz środki stylistyczne używane przez Heinego, które są charakterystyczne dla listu hybrydycznego, mieszającego ze sobą różne style oraz struktury. Ze względu na strukturę oraz rodzaj używanych przez autora środków stylistycznych listy Heinego są do siebie bardzo podobne. Niemal każdy z nich miesza prośby z wyrzutami i komplementami, artykulację emocji z elementami szantażu. Pomimo, że listy pisane przez autora odpowiadają wymogom formalnym, tzn. posiadają nagłówek, wstęp, rozwinięcie oraz zakończenie z podpisem, powtarzanie poszczególnych argumentów sprawia, że granice pomiędzy elementami struktury listu ulegają zatarciu. Główną cechą charakterystyczną korespondencji Heinego z Campe są powtórzenia zarówno tematyczne, jak i strukturalne, które mają na celu zwrócenie uwagi wydawcy na najważniejsze intencje autora. Charakterystycznym elementem kompozycji analizowanych listów jest stworzona przez autora klamra: początek i koniec listu powtarzają tę samą treść, najczęściej tym samym koncentrując uwagę adresata na prośbie Heinego, który tym samym koncentruje korespondencję na „służbowym” aspekcie relacji.
