Poczucie historii, czasu i straty w cyklu poetyckim K.P. Kawafisa Antoniusz - Kleopatra

AbstractThe Antony – Cleopatra cycle constitutes a selection of poems by C.P. Cavafy including one of the poet’s most famous pieces, “The God Abandons Antony.” In the extant literature, only George Savidis and Brian Frier consider the group in its entirety focusing respectively on the structural and linguistic features or detailing the historical background. A new approach of viewing it from the angle of a separate entity as a consistent poetic project set against Plutarch’s Parallel Lives, and emphasizing its modernity may contribute to a better understanding of Cavafy both as a historical poet and a poet modernist. Whether the series was intended to be read en bloc is not known; however, on closer examination the poems seem to form a coherent and complete whole. The present thesis aims at investigating the sample of Cavafy’s poetry in order to demonstrate how the inspiration he drew from ancient authors was creatively combined with different aspects of modernism. From the methodological perspective, the analyses are based on close readings of the poems to provide textual evidence substantiating the claim that the Antony – Cleopatra cycle is a consistent poetic project based on particular chapters of Plutarch’s Antony’s Life. The material consists of six poems which concern the actual events marking the end of Ptolemaic rule in Egypt and the historical narratives written by Plutarch and Cassius Dio. The close readings of the material are supplemented with a comprehensive discussion of prominent scholarship on C.P. Cavafy and the ancient biographer of Chaeronea. An analysis of the cycle provides an insight into the poet’s unique perception of history, the psychology of the crowd along with the modernist concepts of theatricality, sound and time. Cavafy’s modern understanding of time corresponds with Henri Bergson’s idea of durée and manifests itself most vividly in “Kaisarion.” In turn, “Alexandrian Kings” exemplifies the poet’s extensive knowledge of the Hellenistic era and his characteristic approach to the Greek past. The acoustic effects and the sense of loss are best represented in “The God Abandons Antony” a poem that inspired Leonard Cohen’s poetic response, which is a part of the discussion. The study also highlights the position of Alexandria as a topos complementing the discussed poems with a personalized spatial and cultural framework and as a quintessence of the sensual Eastern way of life.

StreszczenieCykl Antoniusz – Kleopatra stanowi wybór wierszy Konstantinosa Kawafisa zawierający jeden z jego najsłynniejszych utworów – Bóg opuszcza Antoniusza. W istniejącej literaturze przedmiotu, jedynie Jorgos Sawidis i Bruce W. Frier omawiają niniejszą grupę wierszy, jako spójną całość koncentrując się na kwestiach dotyczących struktury i leksyki lub kontekście historycznym. Nowe podejście traktujące wspomniany cykl pod kątem samodzielnego projektu poetyckiego w zestawieniu z Żywotami Równoległymi Plutarcha oraz nakreślające jego modernistyczny wymiar może przyczynić się do pełniejszego zrozumienia Kawafisa, zarówno, jako poety historyka jak i modernisty. Nie wiadomo czy omawiany wybór wierszy miał być w zamierzeniu poety czytany en bloc, jednakże dogłębna analiza wskazuje, że tworzy on zwartą i spójną całość. Zadaniem niniejszej pracy jest dokonanie oceny próbki twórczości K.P. Kawafisa w celu zademonstrowania, w jaki sposób inspiracje, które poeta czerpał z autorów starożytnych zostały kreatywnie połączone z aspektami modernizmu. Od strony metodologicznej, analizy tekstów wierszy zostały przeprowadzone z zastosowaniem metody close reading pozwalającej na wyodrębnienie oryginalnych i niepowtarzalnych cech utworów. Badany materiał literacki składa się z sześciu wierszy dotyczących wydarzeń historycznych związanych z końcem panowania dynastii Ptolemeuszy w Egipcie oraz narracji historycznych pióra Plutarcha z Cheronei oraz Kasjusza Diona. Analiza literacka utworów uzupełniona jest obszernym przeglądem literatury przedmiotu. Wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz wykazują, że Kawafisowe rozumienie koncepcji czasu koresponduje z ideą durée wysuniętą przez Henri Bergsona, co szczególnie wyraziście przejawia się w wierszu Cezarion. Z kolei utwór Królowie Aleksandryjscy uosabia rozległą wiedzę poety w zakresie epoki hellenistycznej oraz jego szczególne nastawienie do greckiej historii. Zaś wiersz Bóg opuszcza Antoniusza reprezentuje wyjątkowy soniczny wymiar poezji Kawafisa, co znalazło odzwierciedlenie w utworze Leonarda Cohen Alexandra Leaving zainspirowanym twórczością Aleksandryjczyka. Analiza porównawcza obu utworów stanowi część dyskusji przedstawionej w niniejszej rozprawie. Ponadto, praca uwypukla również unikalną pozycję, jaką w dorobku poety zajmuje Alexandria – topos stanowiący kwintesencję zmysłowego, wschodniego stylu życia.