Jan Sobieski żył w latach 1629-1696. Przyszedł na świat w magnackiej rodzinie Sobieskich, pieczętującej się herbem Janina i od pokoleń walczącej o swoją pozycję w państwie. Przodkowie Jana niejednokrotnie potwierdzali swój patriotyzm i męstwo, walcząc w wojnach prowadzonych przez Rzeczpospolitą i angażując się w działania polityczne. Nie inaczej postępował Jan. Dzięki starannej edukacji i podróżom zagranicznym, odbytym za młodu, stał się człowiekiem wszechstronnie wykształconym i posiadającym szerokie horyzonty myślowe. Gdy u progu dorosłości powrócił do ojczyzny, zastał ją w potrzebie i niemal natychmiast stanął do walki z jej wrogami. Gdy następowały okresu spokoju między walkami, dał się poznać jako człowiek bardzo kochliwy, a następnie bohater jednego z najgłośniejszych romansów w historii Polski. Gdy przekroczył trzydziesty szósty rok życia jego ambicje polityczne nabrały rozpędu, obejmował kolejne wysokie urzędy, by w 1674 roku sięgnąć po tron królewski. Resztę życia poświęcił sprawie odzyskania utraconych przez Rzeczpospolitą ziem i spełnienia swej największego marzenia – osadzeniu na tronie swego potomka. Plany te niestety zakończyły się fiaskiem. Oprócz przyczyn politycznych i gospodarczych za taki obrót spraw można by winić pogarszające się od pewnego momentu zdrowie Jana Sobieskiego, a które osiągnęło stan krytyczny w ciągu ostatnich pięciu lat jego życia. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie w miarę pełnego obrazu stanu zdrowia króla Jana III Sobieskiego w ciągu całego jego życia, wskazanie momentu, od którego zaczęło się systematycznie pogarszać i co było tego przyczyną oraz ukazanie wpływu stanu zdrowia na jego panowanie w Rzeczypospolitej. Lektura wielu książek i artykułów skłoniła mnie do stwierdzenia, iż za pogarszającym się stanem zdrowia Jana stał najprawdopodobniej syfilis, którym zaraziła go z pewnością jego żona Maria Kazimiera, zwana pieszczotliwie Marysieńką. W związku z tym pracę podzieliłem na dwie części – na okres przedmałżeński, czyli lata 1629-1665 i na okres małżeński, czyli lata 1665-1696. W pierwszej części opisałem dolegliwości zdrowotne, z jakimi zmagał się w dzieciństwie i w latach młodzieńczych oraz rany bitewne, jaki odniósł w wieku dorosłym. Zająłem się również kwestią jego relacji z kobietami, w tym romansu z przyszłą żoną. W drugiej części pracy opisałem dolegliwości zdrowotne, z jakimi zmagał się po zawarciu małżeństwa w ramach zmagań ze śmiertelną chorobą. Mimo ich uciążliwości, przez długi czas swego życia, w krytycznych momentach, takich jak działania wojenne, potrafił je przezwyciężać i odnosić wspaniałe zwycięstwa, takie jak np. wyprawa na czambuły tatarskie w 1672 roku i prowadzić ożywione działania polityczne. Na przełomie lat 80. i 90. XVII wieku nadszedł jednak moment, że stan zdrowia ograniczył jego aktywność polityczną i uniemożliwił kierowanie działaniami wojennymi. W części tej opisałem również okoliczności zgonu króla oraz wyniki sekcji jego zwłok oraz zaprezentowałem poglądy badaczy odnośnie przyczyn jego śmierci.
John Sobieski lived in the years 1629-1696. He was born into the noble Sobieski family, sealing themselves with the coat of arms of Janina and fighting for their position in the state for generations. John's ancestors have repeatedly confirmed their patriotism and bravery, fighting in the wars waged by the Polish-Lithuanian Commonwealth and engaging in political activities. Jan did the same. Thanks to careful education and travels abroad, when he was young, he became a man with comprehensive education and broad thinking horizons. When he returned to his homeland on the threshold of adulthood, he found it in need and almost immediately stood up to fight it’s enemies. When the period of calm between fights followed, he proved to be a very amorous man, and then the hero of one of the most famous romances in Polish history. When he was thirty-six years old, his political ambitions gained momentum, he took up further high offices to reach the royal throne in 1674. He devoted the rest of his life to regaining the lands lost by the Commonwealth and fulfilling his greatest dream – placing his descendant on the throne. These plans unfortunately ended in failure. In addition to political and economic reasons, such a turn of events could be blamed for the deteriorating health of Jan Sobieski, which has reached a critical state in the last five years of his life. The purpose of this work is to provide a fairly complete picture of the health of King Jan III Sobieski throughout his entire life, to indicate the moment from which it began to deteriorate systematically and what was the reason for it, and to show the impact of his health on his rule in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Reading many books and articles prompted me to say that behind the deteriorating health of Jan was probably syphilis, syphilis, which his wife – Maria Kazimiera, affectionately called Marysieńka – infected him with. Therefore, I divided my work into two parts - for the pre-marriage period – the years 1629-1665 and for the marriage period – the years 1665-1696. In the first part I described the health problems that he struggled with in his childhood and adolescence, and the battle wounds he suffered in adulthood. I also dealt with the issue of his relationship with women, including a romance with his future wife. In the second part of the thesis I described health problems that he struggled with after getting married as part of his struggle with a terminal illness. Despite their nuisance, for a long time of his life, in critical moments, such as warfare, he managed to overcome them and achieve great victories, such as the expedition against the Tatar hordes in 1672 and conduct lively political action. At the turn of the 1680s and 1690s, however, the moment came that his health limited his political activity and prevented military operations. In this part I also described the circumstances of the king's death and the results of his necropsy and presented the views of the researchers regarding the causes of his death.
