Formy i przyczyny atypowego traktowania ciał zmarłych na cmentarzyskach z terenu Polski z X/XI - XIV wieku.

Praca przedstawia problematykę nietypowych pochówków odnalezionych na terenie współczesnej Polski w okresie od początku X do końca XIV wieku. Określone zostały cechy typowych pochówków z tego przedziału czasowego, jak i pewne wyznaczniki, którymi można się kierować określając groby z atypowymi pochówkami. Przedstawione zostały powody, przez które niektórzy zmarli byli traktowani w sposób odmienny od innych. Opisana została problematyka związana z zabiegami apotropeicznymi dotyczącymi samego zmarłego jak: ułożenie ciała, dekapitacje i inne uszkodzenia, skrępowanie kończyn, przykrycie kamiennymi głazami a także zabiegami zastosowanymi w stosunku do jamy grobowej jak: odmienna głębokość, oddalona lokalizacja, występowanie w pewnej grupie. Scharakteryzowane zostało wyposażenie, jakie można znaleźć w pochówkach o nietypowych cechach, z czego część to przedmioty codziennego użytku a niektórym z nich można przypisać cechy specjalne. Przedstawione w pracy sposoby na interpretację zjawiska, jakim są groby atypowe pozwalają zrozumieć, co kierowało ludźmi chowającymi pewne osoby w specjalny sposób. W pracy znajduje się również zestawienie statystyczne omawianych pochówków. We wnioskach znajduje się podsumowanie informacji, które przedstawione zostały w pracy.

The thesis addresses the question of deviant burials that have been found on the territory of contemporary Poland, dating from the beginning of the 10th to the end of the 14th century. It describes their features and shows some criteria for determining whether a given internment is a case of deviant burial. The text also explains why certain deceased individuals were treated differently than the others. It presents apotropaic practices regarding the dead person, such as: body positioning, decapitations and other injuries, binding of the limbs and covering the body with large stones; as well as the practices applied to the burial chamber: its diverse depth, remote location and occurrence in a specific group. Furthermore, the thesis provides the characteristics of inclusions made in the deviant burials, some involving everyday objects, some which can be seen as unusual. The interpretations of the deviant burials phenomenon presented in the text give an insight into motivations that led people to bury certain individuals in an atypical way. Also, statistical data on the deviant burials is included. The conclusions recapitulate the information that comprises the thesis.