In the footprints of Sir Arthur Conan Doyle: a comparative analysis of linguistic worldview behind cultural elements in three Polish translations of "The Hound of the Baskervilles"

"The Hound of the Baskervilles" is one of the most recognizable detective stories which shows the power of human brain depicted in the process of deduction made by Sherlock Holmes. This thesis is a comparative analysis of three translations of Conan Doyle’s story into Polish. The famous detective is presented with a strange case in which an unearthly creature hounds the Baskerville family. This narrative is often referred to as the best written by Conan Doyle and an example of a classic crime story due to its gloomy atmosphere. The story is set in Dartmoor, Devonshire and the natural environment of this area plays an important role in creating the background of the narrative. This thesis consists of three Chapters two of which aim at presenting the theoretical background for the analysis. The first Chapter contains a short biography of Conan Doyle as well as a summary of the narrative. It also presents the setting of "The Hound of the Baskervilles" taking into account the landscape of England as well as the cultural characteristics of the era. The first Chapter depicts the evolution of the detective story focusing on its features and origins. The second Chapter presents the methodology used in this thesis. Aixela’s culture-specific items are described as well as the concept of linguistic worldview developed by the Ethnolinguistic School in Lublin. The author of the thesis enumerates the means of analysing linguistic worldview behind the cultural elements in The Hound such as examining dictionary definitions and etymology which aim at establishing the connotations of a lexeme. The third Chapter deals with the analysis of the Polish translations of the story. The first section presents the analysis of the translation of the word hound and shows other possible equivalents of this word in Polish. The author of this thesis provides arguments for translating the title of the story as "Bestia Baskeville’ów," claiming that the word 'pies' has less negative connotations than the word 'hound.' The analytical Chapter also deals with the natural environment and the way the translators decided to depict the setting of the story. The analysis shows that different choices made by translators influence the way a reader imagines the landscape of Dartmoor. The analysis focuses also on the errors made by the translators and shows that some of the decisions are contradictory to the source text.

"Pies Baskerville’ów" to jedna z cieszących się największą popularnością powieści kryminalnych autorstwa Sir Arthura Conan Doyle’a. Przenosi czytelnika w świat mrocznego Devonshire w Anglii, gdzie Sherlock Holmes wraz z wiernym doktorem Watsonem starają się oddzielić zjawiska nadprzyrodzone od faktów i rozwikłać zagadkę, która w tajemniczy sposób powiązana jest z prastarą legendą rodu Baskerville’ów. Niniejsza praca magisterska stanowi analizę porównawczą trzech tłumaczeń "Psa Baskerville’ów" na język polski. Analiza dotyczy przedstawienia elementów kulturowych, a podstawę teoretyczną stanowi lingwistyka kognitywna, a zwłaszcza dzieła lublińskiej szkoły etnolingwistycznej reprezentowanej przez Profesor Elżbietę Tabakowską oraz Profesora Jerzego Bartmińskiego. Praca magisterska składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy rozdział zaznajamia czytelnika z historią rozwoju powieści kryminalnej, głównymi przedstawicielami tego gatunku, a także ma na celu wskazanie dzieł, które były inspiracją dla Conan Doyle’a. Pierwszy rozdział zawiera streszczenie "Psa Baskerville’ów" oraz przedstawia narrację prowadzoną w powieści. W tym rozdziale znajduje się też opis Dartmoor, który umożliwia przeprowadzenie analizy krajobrazu w rozdziale praktycznym. Drugi rozdział pracy przedstawia metodologię badawczą, która posłużyła do przeprowadzenia analizy. Opierając się na dziele "Językowe podstawy obrazu świata" autorstwa Bartmińskiego, autorka przedstawia myśl szkoły etnolingwistycznej dotyczącą językowego obrazu świata. Do zbadania tego zjawiska w dziele Conan Doyle’a, autorka dokonała analizy w oparciu o definicje słownikowe, etymologię oraz derywaty słowotwórcze. Trzeci rozdział pracy przedstawia analizę dotyczącą tłumaczenia tytułu powieści, zwrotów opisujących krajobraz oraz elementów kulturowych. Autorka argumentuje tłumaczenie tytułu jako "Bestia Baskerville’ów" z uwagi na mniej negatywne konotacje związane ze słowem 'pies' w porównaniu do oryginalnego słowa 'hound'. Podczas analizy autorka wskazała też błędy tłumaczeniowe, które w przypadku opisu krajobrazu stworzyły odmienny obraz dla czytelnika.