Psychologiczne uwarunkowania postaw rodzicielskich u matek dzieci z afazją

Niniejsza praca koncentruje się wokół zagadnienia postaw rodzicielskich i ich psychologicznych uwarunkowań u matek dzieci afatycznych oraz matek dzieci zdrowych. Praca przedstawia badania dotyczące związku sprężystości psychicznej, inteligencji emocjonalnej, satysfakcji z życia, radzenia sobie ze stresem oraz oceny jakości związku z prezentowaniem określonych stylów rodzicielskich zarówno w grupie matek dzieci z afazją oraz matek dzieci zdrowych. Główne pytanie badawcze brzmi: Czy postawy rodzicielskie matek dzieci z afazją rozwojową i matek dzieci zdrowych różnią się istotnie statystycznie? Założenia badań oparto na koncepcji postaw rodzicielskich zaproponowanych przez Plopę (2008) oraz stylu radzenia sobie ze stresem Endlera i Parkera (1990). Ponadto odwołano się do założeń teorii sprężystości psychicznej Blocka i Karmena (1996) oraz satysfakcji z życia Dienera, Emmonsa, Larsona i Griffina (1985). Inteligencja emocjonalna została opisana według założeń podejścia Schutte i współpracowników (1998), zaś jakość związku opiera się na koncepcji Sarasona, Pierce i Sarason (1990).W badaniu użyto następujące metody: Skalę Postaw Rodzicielskich w wersji dla matek Plopy; Skalę Satysfakcji z Życia autorstwa Juczyńskiego; Skalę Sprężystości Psychicznej Kaczmarka; Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej – INTE Ciechanowicz, Jaworowskiej i Matczak; Inwentarz Jakości Związku Suwalskej-Barancewicz, Liberskiej i Izdebskiego oraz Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych – CISS w polskiej adaptacji Szczepaniaka, Strelaua, Wrześniewskiego. Posłużono się również własną ankietę do kontroli danych socjodemograficznych. Zmienną wyjaśnianą są postawy rodzicielskie, a zmiennymi wyjaśniającymi: sprężystość psychiczna, inteligencja emocjonalna, jakość związku, style radzenia ze stresem i satysfakcja z życia. Zmienną grupującą było posiadanie dziecka z afazją rozwojową lub dziecka zdrowego. Grupę badaną stanowiło 66 matek w tym 33 mamy dzieci z afazją rozwojową oraz 33 mamy dzieci zdrowych. Uzyskane wyniki nie potwierdziły hipotezy głównej dotyczącej różnic w postawach rodzicielskich matek dzieci afatycznych oraz matek dzieci zdrowych. Dowiedziono natomiast, iż matki dzieci z afazją rozwojową odczuwają niższą satysfakcję z życia niż matki dzieci zdrowych. Dodatkowo dwa komponenty jakości związku: wsparcie i zaangażowanie zostały istotnie niżej ocenione przez matki dzieci afatycznych. Wykazano szereg związków między poszczególnymi zmiennymi niezależnymi i postawami rodzicielskimi. Jednak szczególne znaczenie dla przejawiania pozytywnych stylów rodzicielskich w grupie matek dzieci afatycznych mają sprężystość psychiczna i strategii radzenia sobie ze stresem.Niniejsze badania są źródłem cennych informacji dotyczących tego, jakie mogą być uwarunkowania postaw rodzicielskich matek dzieci z afazją rozwojową oraz matek dzieci zdrowych. Rezultaty mogą być inspiracją do dalszych badań, a także opracowania programów wspierających, zarówno matki dzieci z afazją rozwojową, jak i matki dzieci zdrowych.

This thesis focused on the issue of parental attitudes and their psychological determinants in two groups: mothers of children diagnosed with developmental aphasia and mothers of healthy children. The research concerns correlates between coping with stress, ego-resiliency, satisfaction with life, emotional intelligence, and quality of relationships with parental attitudes. The main question of this thesis was: are there differences between parental attitudes of mothers of children with developmental aphasia and mothers of healthy children?The research assumptions were based on the concept of parental attitudes proposed by Plopa (2008) and coping with stress by Endler and Parker (1990). Also, theory of ego-resiliency by Block and Karmen (1996) and satisfaction with life by Diener, Emmons, Larsona i Griffina (1985) were used. Emotional intelligence was defined according to Schutte and colleagues’ approach (1998) and the quality of the relationship is based on the concept of Sarason, Pierce and Sarason (1990). The following methods were applied: Skala Postaw Rodzicielskich (in the version for mothers) designed by Plopa; Polish adaptation of the Satisfaction with Life Scale (SWLS) by Juczyński; Ego-resiliency Scale adapted by Kaczmarek; Polish adaptation of Emotional Intelligence Questionnaire INTE by Jaworowska i Matczak; The Quality of Relationships Inventory adapted by Suwalska-Barancewicz, Liberska and Izdebski; Coping Inventory for Stressful Situations CISS adapted by Szczepaniak, Strelau and Wrześniewski. The research was complemented with my own survey to control sociodemographic data. The explained variables were the parental attitudes, while the explaining variables were: coping with stress, ego-resiliency, emotional intelligence, satisfaction with life, and quality of relationships. The group, which was examined consisted of 66 women, including 33 mothers of children diagnosed with developmental aphasia and 33 mothers of healthy children. The results did not confirm the main hypothesis regarding differences in parental attitudes of mothers of children with aphasia and mothers of healthy children. It was proven that mothers of children with developmental aphasia experience lower life satisfaction than mothers of healthy children. In addition, two components of relationship quality - support and depth, were rated significantly lower by mothers of children with developmental aphasia. The research showed the existence of many relationships between parental attitudes and independent variables in both groups. However, ego-resiliency and coping strategies are the most important for manifesting positive parental attitudes in the group of mothers of children with aphasia. The research of this master thesis provides significant information on what the determinants of parental attitudes among mothers of children with developmental aphasia and mothers of healthy children can be. These results may be an inspiration for further research, as well as development of programs supporting both mothers of children with developmental aphasia and mothers of healthy children.