Woman-Art, Art-Woman, Woman as a Work of Art in the Literature of Young Poland

This thesis contains the analysis of the relations between art and women in the literature of Young Poland. In the following chapters the author analyses: anthropomorphic presentations of the art with female features, female characters which are defined by expressions connected with different fields of art (descriptions of pictures, sculptures, women identified with music or poetry). One chapter contains an analysis of this motif in the literature written by women. There are examples from poetry, prose, drama and autothemathic manifestos, written by more and less-known authors from the turn of the 19th and 20th century. Texts from Polish literature are set together with examples from the European modernism to show the impact of the motif of woman-art, art-woman and woman as a work of art in the imaginary of the epoch. In the thesis there are methodological references to feminist and gender criticism and also to numerous works about intersemiotic relations between literature and different fields of art.

Niniejsza praca stanowi próbę syntetycznego ujęcia funkcjonowania relacji pomiędzy sztuką a kobiecością w literaturze Młodej Polski. W poszczególnych rozdziałach przeanalizowane zostały: antropomorficzne przedstawienia sztuki obdarzonej kobiecymi cechami, kobiecych postaci zdefiniowanych za pomocą odwołań do bliżej nieokreślonej dziedziny sztuki bądź do wielu z nich jednocześnie (model tzw. „kobiety-syntezy sztuk”), kobiety przedstawione w literackich ekfrastycznych opisach obrazów i rzeźb, kobiety o cechach muzyki, a także poezji i literatury. Osobny rozdział poświęcony został relacjom pomiędzy kobiecością a sztuką w zyskującej coraz większe znaczenie u schyłku XIX wieku literaturze kobiecej. Analizie poddane zostały utwory poetyckie, prozatorskie, dramatyczne oraz teksty programowe, w których pojawiają się przykłady realizacji motywu. W celu zobrazowania skali jego oddziaływania na wyobraźnię epoki w pracy wykorzystane zostały zarówno odwołania do tekstów autorów znanych, jak i tych we współczesnej recepcji pominiętych. Utwory z literatury polskiej umieszczono w szerszym kontekście wybranych przykładów z literatury europejskiego modernizmu, by zaakcentować ekspansywność motywu w twórczości epoki. W interpretacjach wykorzystane zostały założenia krytyki feministycznej i genderowej oraz ustalenia dotyczące związków intersemiotycznych pomiędzy literaturą a różnymi dziedzinami sztuki.