Not Suitable for Children? "Difficult Topics" in Contemporary Polish Drama for the Young Audience

Przedmiotem pracy było dokonanie porównawczej analizy dotyczącej sposobów, w jakie współcześni polscy dramatopisarze adresujący swoje utwory do najmłodszych odbiorców, podejmują tzw. „trudne tematy”Pierwsza część poświęcona została nakreśleniu szerokiego kontekstu teoretycznego związanego ze współczesną dramaturgią i teatrem dla dzieci. Opisana została bieżąca sytuacja na rynku wydawniczym, specyfika polskich sztuk teatralnych i panujących w nich tendencji oraz relacje pomiędzy teatrem dla dzieci a teatrem lalek. Zastosowanie narzędzi badawczych z różnych dyscyplina takich jak literaturoznawstwo, teatrologia i socjologia, umożliwiło wielowymiarowe spojrzenie na analizowane zagadnienie. Ze względu niewielką liczbę publikacji związanych z dramaturgią, równoprawnym przedmiotem badań były sceniczne realizacja polskich tekstów współczesnych. Celem pracy było także upowszechnienie tej problematyki ze względu na jej niedostateczną obecność w polskim dyskursie naukowym. Podjęta została również refleksja dotycząca natury oraz funkcji, które przypisywane są sztuce dla dzieci. W sześciu rozdziałach składających się na drugą część pracy na wybranych przykładach ze współczesnej polskiej dramaturgii dla dzieci przeanalizowane zostało, w jaki sposób twórcy podejmują się literackich i scenicznych realizacji takich tematów jak: wojna i uchodźstwo, odmienność kulturowa, religia i wiara, śmierć i choroba, kryzys relacji rodzinnych, seksualność i kwestie genderowe. Przywołane utwory miały na celu zilustrowanie zróżnicowanego podejścia do tych zagadnień, jednocześnie umożliwiały wskazanie pewnych tendencji lub szczególnie wyraźnych różnic. Ich dobór był oparty nie tylko na artystycznej jakości popartej opiniami krytyków czy nagrodami podczas festiwali, ale także oryginalnością ujęcia tematu oraz dostępnością dla jak najszerszego grona odbiorców.Podsumowanie pracy stanowiła refleksja dotycząca potencjalnego istnienia zagadnień, które nadal stanowią tabu lub są z różnych przyczyn pomijane przez twórców dramatu i teatru dla dzieci. Wnioski dotyczyły również wiodących tendencji, które wyróżniają się na tle całokształtu tej dziedziny sztuki. Poruszona została też kwestia dotycząca dalszych kierunków rozwoju oraz wyzwań stojących przed polską dramaturgią dla dzieci.

The comparative analysis of the approach of Polish contemporary drama for children to “difficult topics” was the main aim of the thesis.In the first part there was described a wide theoretical context of contemporary drama and theatre for young audience in Poland. Current situation at the publishing market, specificity of Polish plays (main tendencies, distinctive features) and relations between theatre for children and puppet theatre were also depicted. Applying methodologies of different disciplines (such as: comparative literature, theatre studies, sociology) allowed to consider the topic from various perspectives. Due to the small number of publications about drama for children available in Poland, performances were an equal subject of the research as the printed plays. The thesis was intended to popularize this issue because of its insufficient presence in Polish scientific discourse. Moreover, the main purposes which are imputed to the art for children were also taken under consideration.In six chapters which constitutes the second part of the thesis, basing on chosen examples of Polish contemporary dramas for the young audience, it was analyzed how the topics such as: war and exile, cultural diversity, religion and faith, illness and death, crisis of family relations, sexuality and gender issues, are portrayed in literature and theatre. The quoted plays were an illustration of the diverse approach to the mentioned topics, furthermore, they allowed to indicate certain tendencies and trends or particular differences. The selection of given examples was based not only on artistic quality supported by positive reviews and festival awards, but also on the original approach to the subject and availability of the pieces.The summary of the thesis contains reflections referring to the potential existence of other issues which – due to various reasons – are still considered as a kind of taboo or which might be silenced and omitted by the authors of art for children. Indication of leading tendencies in Polish contemporary drama for young audience was another result of the research. Possible directions and the areas of the development of this discipline of art were also mentioned and so did the challenges to face by the authors and the directors.