Translation of verbal humour in children's literature: wordplay in comic strips in Terry Deary's Horrible Histories series

Humor oparty na grze słów przez wielu jest uważany za niemożliwy do przetłumaczenia. Dlatego żart zawarty w grze słownej zawierający nawiązania do kultury, zaprezentowany w formie komiksu w książkach historycznych skierowanych do najmłodszych wydaje się przekraczać granice przetłumaczalności. Językowy kunszt Deary’ego przedstawiony w serii Horrible History stanowił pewnego rodzaju bodziec, który zainspirował mnie do zweryfikowania, czy oraz jak dobrze humor językowy został oddany w polskich tłumaczeniach. Praca ta ma zatem na celu zbadać mechanizmy gry słownej obecnej u Deary’ego, poddać analizie pięć polskich tłumaczeń z tej serii oraz określić strategie tłumaczenia, ich efekt oraz stopień podobieństwa do oryginalnych żartów. Wyniki analizy udowadniają, że gra słowna opierająca się na cechach języka angielskiego, a także wielokrotnie na kulturze angielskiej jest co prawda mniej efektywnie, ale zaskakująco dobrze przeniesiona do języka i kultury polskiej. Obserwacje dokonane w tej pracy podkreślają znaczenie oraz potrzebę dalszych badań nad przekładem humoru językowego, które zwiększyłyby świadomość tłumaczy w zakresie mechanizmów działania takich żartów oraz pozwoliłyby określić najbardziej optymalne strategie ich tłumaczenia.

Verbal humour based on wordplay is considered by many as resistant to a successful translation. Thus, the humorous wordplay with cultural references presented in form of a comic strip in historical books for children seems to raise this difficulty to an almost unachievable level. Impressed by Deary’s linguistic artistry demonstrated in the Horrible Histories series, I set out to discover whether his jokes based on language were rendered in translation and if yes, how well they were tackled. Therefore, this study aims to examine the mechanisms of wordplay in Deary’s series, analyse five Polish translations and determine the translational strategies as well as their outcome and level of similarity to the original jokes. The results prove that language- and, very frequently, culture-specific humorous wordplay with no counterpart in Polish is surprisingly well rendered in translation, though, admittedly, mostly with a less impressive and powerful effect. The analysis and its discoveries underline the importance and necessity of further research in this field which would raise the translators’ awareness of the mechanisms at play and enable to develop the guidelines on the most optimal translational strategies.