Defamiliaryzacja w tłumaczeniu „Sklepów Cynamonowych” Celiny Wieniewskiej

The aim of this dissertation is to examine Celina Wieniewska’s English translation of Bruno Schulz’s Sklepy Cynamonowe, specifically her translation of Schulz’s defamiliarization devices. The first chapter is focused on defamiliarization as such, as well as the origins of the term and the methods for implementing it in a literary text. The second chapter covers the problems related to translating defamiliarization and the methods that can be employed in the process. In the third chapter the author compares selected defamiliarized items in the original and the translation. The analysis shows that Schulz’s defamiliarization is achieved through his employing very rare or entirely unique words, his creativity in using grammatical cases and prefixation as well as his heavy use of unusual metaphors, metonymies and synaesthesia, often mixing multiple devices within a short space of text. The English translation of the book features substantial losses in the intensity of defamiliarization. In comparison with Sklepy Cynamonowe, The Street of Crocodiles is much clearer to read. It does not pose as much of a challenge to the reader, and much of the characteristic obscurity of the original is lost.

Celem tej pracy jest zbadanie angielskiego tłumaczenia Sklepów Cynamonowych Celiny Wieniewskiej pod kątem defamiliaryzacji zastosowanej przez Brunona Schulza. Rozdział pierwszy dotyczy defamiliaryzacji jako takiej, opisuje pochodzenie tego pojęcia i sposoby używania go w tekstach literackich. Rozdział drugi omawia problemy związane z tłumaczeniem defamiliaryzacji i metody, którymi tłumacz może się posłużyć w tym procesie. W rozdziale trzecim autor porównuje wybrane przykłady defamiliaryzacji w oryginale z ich odpowiednikami w tłumaczeniu angielskim. Analiza wykazuje, że Schulz osiąga efekt defamiliaryzacji posługując się bardzo rzadkimi lub całkowicie unikatowymi wyrazami, kreatywnie wykorzystując przypadki gramatyczne i przedrostki, a także używając bogatego zasobu niezwykłych metafor, metonimii i synestezji, często łącząc wiele środków stylistycznych w niewielkiej odległości. Defamiliaryzacja w tłumaczeniu angielskim jest znacznie mniej intensywna. W porównaniu ze Sklepami Cynamonowymi, The Street of Crocodiles jest napisany w bardziej przejrzysty sposób. Wymaga od czytelnika mniej wysiłku, a wiele z charakterystycznej niejasności oryginału jest utracone.