Stosunki międzynarodowe są dyscypliną dynamiczną. Sieć globalnych powiązań sprawia, że nieustannie jesteśmy świadkami nowych zdarzeń na arenie międzynarodowej. Obecnie wzrok całego świata skierowany jest na takie kwestie jak rywalizacja gospodarcza Chin i Stanów Zjednoczonych, zmiany klimatyczne czy potencjalne skutki ekonomiczne panującej epidemii koronawirusa. Ruchy separatystyczne, choć groźne dla współczesnego ładu międzynarodowego, w obliczu nowych wyzwań zeszły na dalszy plan. Z uwagi na ich niebagatelne znaczenie oraz w ramach kontynuacji badań nad separatyzmem podjętych podczas studiów licencjackich, powyższa praca magisterska ma na celu przedstawienie katalońskiego i szkockiego separatyzmu w szerszej perspektywie. Dodatkowo, analiza porównawcza pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy oba te ruchy mają ze sobą coś wspólnego i będzie stanowić wartość dodaną dla badań nad separatyzmem.Praca magisterska została podzielona na trzy rozdziały. Po krótkim wstępie do tematu, pierwsza część skupia się na wyjaśnieniu podstawowej terminologii związanej z ruchami separatystycznymi, a więc „naród” i „etniczność”, „separatyzm” i konflikt etniczny, a także uwzględnia krótki komentarz odnośnie prawa do samostanowienia w ujęciu historycznym i teoretycznym. Następnie, druga część wyjaśnia historyczne i współczesne determinanty separatyzmu w Katalonii i Szkocji, łącznie z kontekstem instytucjonalnym i prawnym. W końcu, zostanie przedstawiona analiza porównawcza katalońskiego i szkockiego procesu dążenia do niepodległości, a w ramach tejże, analiza porównawcza historycznych, prawnych, kulturowych i ekonomicznych czynników, które zostały omówione w poprzednich rozdziałach. Kolejną ważną sekcją trzeciego rozdziału będzie analiza szkockiego i katalońskiego separatyzmu w ujęciu społecznej teorii stosunków międzynarodowych Alexandra Wendta. Dla uzupełnienia badań, inne ruchy separatystyczne zostaną również przedstawione, a mianowicie, przypadek Kosowa, Erytrei i Somalilandu. Potencjalne konsekwencje dla Katalonii, Szkocji i ładu międzynarodowego będą uwzględnione w uwagach końcowych podsumowujących niniejsze badania.
The discipline of International Relations is very dynamic. The network of global connections makes us constantly witness new developments on the international scene. Currently, the world's attention is focused on issues such as the economic rivalry between China and the United States, climate change and the potential economic impact of the current coronavirus pandemic. Separatist movements, although dangerous to the modern international order, have become a secondary concern in the face of new challenges. In view of their importance and as part of the continuation of the research on separatism undertaken during Bachelor's studies, the above Master's thesis aims to present Catalan and Scottish separatism in a broader perspective. In addition, a comparative analysis will answer the question of whether the two movements have something in common and will be an added value for research on separatism.The thesis is divided into three chapters. After a short introduction to the topic, the first part of the thesis will focus on explaining basic terminology related to separatist movements, such as nation and ethnicity, separatism, and ethnic conflict, as well as some short remarks on the principle of self-determination: a historical and theoretical background. Then, the second part will explain the historical and contemporary determinants of separatism in Catalonia and Scotland, together with the institutional context and the legal background. Finally, a comparative analysis of Catalan and Scottish drive for independence will be delivered, including a comparative perspective on the historical, legal, cultural and economic determinants introduced in previous chapters. Another important subsection of the third chapter will be the analysis of Scottish and Catalan separatism from the perspective of the social theory of international relations of Alexander Wendt. To complete the research, other secession movements will also be analyzed, namely, Kosovo, Eritrea, and Somaliland. Potential consequences of independence for Catalonia, Scotland, and the international order will be included in the final remarks summarizing this study.
