Res publica (post) litteraria : from the poetics of community to postliterature

Popularyzacja idei kosmopolityzmu w badaniach kulturowych i badaniach literackich na przełomie XX i XXI wieku przyczyniła się do ponownego zainteresowania metaforą republiki literackiej. Figura ta pojawiła się w licznych pracach, których autorzy próbowali formułować własne sposoby rozumienia badań literackich, ich terytoriów, celów, ograniczeń. Używana była także w kontekście pytań o społeczne znaczenie literatury w obecnej, szybko zmieniającej się rzeczywistości politycznej i technologicznej. Często zapominano przy tym, że owa metafora ma swoje źródła nie w dziełach pisarzy oświeceniowych, lecz włoskich humanistów. Z kolei badany w nowszych pracach, jako czas największej popularyzacji metafory, wiek XVII jest już faktycznie momentem utraty wiary w instytucjonalną realność owej republiki ludzi uczonych. W swojej książce proponuję zatem przede wszystkim uważną i pogłębioną lekturę źródeł związanych z kształtowaniem się metafory republiki literackiej. Nie ma ona jednak stanowić jedynie kolejnej narracji na temat historii idei res publica litteraria. Jej geneza i przemiany tworzą tu bowiem swoisty filtr, za pomocą którego chcę następnie śledzić przemiany myślenia o społecznych funkcjach literatury.