Samouctwo : w myśli pedagogicznej i życiu Władysława M. Kozłowskiego

W tekście Autorka przywołuje koncepcję samouctwa sformułowaną przed 100 laty przez polskiego filozofa i pedagoga Władysława Kozłowskiego. W polskiej pedagogice jest ona prawie nieznana, a o zasługach Kozłowskiego na polu oświaty i wychowania dowiadujemy się głównie z tekstów filozofów. Warto więc poddać eksploracji pedagogicznej i prześledzić, po pierwsze, założenia humanizmu polskiego, wraz z ideałem wszechstronnego wykształcenia, na jakich się opiera; po drugie, jakie wpływy europejskiej myśli filozoficznej da się w niej odnaleźć; po trzecie, czym się wyróżnia i w czym tkwi jej potencjał, który da się przedłożyć także nam współczesnym, troszczącym się i odpowiedzialnym za jakość polskiej edukacji. Całość opracowania służy wydobyciu z przeszłości Polski, tj. z czasów zaborów i międzywojnia sylwetki Wł. M. Kozłowskiego, zasłużonego pedagoga i filozofa humanisty wraz z kreśloną przez niego oryginalną i wciąż aktualną - jak się zakłada - koncepcją edukacji, jako ważnego głosu w ramach pedagogiki filozoficznej.

In the text, the author recalls the concept of self-instruction formulated 100 years ago by the Polish philosopher and educator Władysław M. Kozłowski. In Polish pedagogy it is almost unknown, and we learn about Kozłowski’s merits in the field of instruction and education mainly from texts written by philosophers. Thus, it is worthwhile to explore from a pedagogical perspective and to trace, firstly, the assumptions of Polish humanism, together with the ideal of comprehensive education on which it is based; secondly, elements of the influence of European philosophical thought that can be found in the concept of self-instruction; thirdly, what distinguishes it and what is its potential, which could also be presented to us today, to those that care for and are responsible for the quality of Polish education. This study aims to extract from Poland’s past, i.e. from the time of partitions and from the interwar period, the figure of W.M. Kozłowski, a distinguished educator and humanist, along with his original and still valid – as is assumed – concept of education as an important voice within the philosophy of education.