The creation of Polish educational system (1960-1973) in the context of real socialism

An important area of research for pedagogy is the area of patterns, including ideas, when it comes to the way of understanding man and broadly social relations. Different positions are adopted in this respect - sometimes significantly different. One of the reasons of such situation seems to be the close relation between pedagogy and ideology, the latter providing answers to questions similar, and at times identical, to the ones posed by pedagogy. However, due to the nature and specificity of ideological thinking and the rather extrarational manner of validation assumed in it, the question of admissibility of such connection arises. The analyses of such situations, which the Polish pedagogy had experienced, may prove very illuminating in thus delineated context. These concern the impact that real socialism had upon educational system of 1960-1973. Based on these experiences, questions arise: What were the effects of the inspirations drawn from socialist thought for the Polish pedagogy and what was their influence upon the institutional and systemic solutions adopted in the actual social life? The paper is an attempt at analysing that very issue.

Ważnym obszarem poszukiwań dla pedagogiki jest obszar przyjmowanych wzorów i wzorców, także idei, gdy chodzi o sposób rozumienia człowieka, jak i szeroko - relacji społecznych. W tym zakresie przyjmowane są różne stanowiska - niekiedy istotnie zróżnicowane i odmienne. Jednym ze źródeł tej różnorodności jest bliskość pedagogiki i ideologii, która daje odpowiedzi na podobne jak w pedagogice - a nawet te same pytania. Ze względu jednak na charakter i specyfikę ideologicznego myślenia i przyjmowany w nim raczej pozaracjonalny sposób uzasadnień - powstaje pytanie o dopuszczalność takiego związku. Bardzo pouczające w tym zakresie mogą być analizy takich sytuacji, które miały już miejsce w polskiej pedagogice. Chodzi tu o wpływ realnego socjalizmu na budowany system oświatowy w latach 1960-1973. Na podstawie tych doświadczeń powstają pytania: do czego prowadziły inspiracje myśli socjalistycznej w pedagogice i jak wpływały na instytucjonalno-systemowe rozstrzygnięcia przyjmowane w realnym życiu społecznym? Niniejszy artykuł jest próbą analizy tego zagadnienia.