The main topic of this thesis is the relationship between certain relatively permanent individual dispositions, such as fear as a trait, perspectives of time perception and type D personality with the fear of crime. The purpose of the study was to verify whether a higher level of fear as a trait and traits forming type D personality, as well as past-negative and present fatalistic perspective of time perception coincides with the fear of crime and its dimensions (social vulnerability, context-based worries, community disaffection and subjective feelings of unsafety). In addition, the study examined whether people with victimization experiences have a higher level of fear of crime and its dimensions compared to people who have never been victims of crime.60 people living in large and big cities took part in the study. Respondents were asked to give an information about their gender, age, place of residence and level of education. Then they were asked to complete several questionnaires. The following tools were used: 1) State-Trait Anxiety Inventory (STAI), which was adapted by C. D. Spielberger, J. Strelau, M. Tysarczyk and K. Wrześniewski, 2) The Zimbardo Time Perspective Inventory (ZTPI), 3) Questionnaire for measuring type D personality, which is a part of a set of tools for measuring coping with stress, whose authors are Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik and J. Denollet, as well as 4) modified for the needs of the study, translated into Polish by the author of this thesis, Questionnaire of fear of crime, named in its original version: MARGIN Questionnaire on Perception of Insecurity, whose authors are R. Valente, S.V. Pertegas and J.G. Olmos.The study showed that a higher level of fear of crime coexists with a higher severity of fear as a trait and traits constituting type D personality. Moreover, it was established that past-negative and present fatalistic perspective of time perception correlate positively with fear of crime. The obtained results partly confirmed four out of five hypotheses, because each of the examined individual dispositions correlated with the fear of crime, but none of them was related to all four dimensions constituting it, which were also the scales of the questionnaire used for the study. The last of the hypotheses has not been confirmed, because it has not been proven that victims of crime are characterized by a higher level of fear of crime and its dimensions compared to people without victimization experience. An additional empirical finding derived from the study was the fact that negative correlations of future temporal perspective and past-positive perspective of time perception with fear of crime were observed. In addition, it was found that women significantly more than men feel insecure in their neighborhood and are more likely to change routine activities and plans because of fear. After taking into account the size of the inhabited city, it was found that women from large cities have a significantly greater sense of insecurity compared to men from large cities. The results also showed that women living in large cities are significantly more insecure than men from big cities. However, women from big cities and men living in big cities did not differ significantly in subjective feeling of insecurity.
Głównym tematem niniejszej pracy jest związek pewnych względnie stałych dyspozycji indywidualnych, takich jak: lęk jako cecha, perspektywy postrzegania czasu oraz osobowość stresowa (typu D) z lękiem przed przestępczością. Celem przeprowadzonego badania było zweryfikowanie czy wyższy poziom nasilenia lęku jako cechy oraz cech tworzących osobowość typu D, a także przeszłościowo-negatywna perspektywa postrzegania czasu i ujmowanie teraźniejszości w kategoriach fatalistycznych współwystępuje z lękiem przed przestępczością i z wchodzącymi w jego skład wymiarami (społeczną podatnością wiktymologiczną, obawami związanymi z zaburzeniami występującymi w sąsiedztwie, niezadowoleniem z lokalnej społeczności oraz subiektywnym poczuciem braku bezpieczeństwa). Ponadto w badaniu sprawdzono czy osoby posiadające doświadczenia wiktymizacyjne charakteryzują się wyższym poziomem lęku przed przestępczością oraz tworzących go wymiarów, w porównaniu do osób, które nigdy nie były ofiarami przestępstwa.W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 60 osób zamieszkujących wielkie oraz duże miasta. Osoby badane zostały poproszone o podanie płci, wieku, miejsca zamieszkania oraz wykształcenia, a następnie o wypełnienie kilku kwestionariuszy. Wykorzystano następujące narzędzia: 1) Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI, którego polskiej adaptacji dokonali C. D. Spielberger, J. Strelau, M. Tysarczyk oraz K. Wrześniewski, 2) Kwestionariusz Postrzegania Czasu Zimbardo (The Zimbardo Time Perspective Inventory, ZTPI), 3) Kwestionariusz do pomiaru osobowości stresowej (typu D), będący częścią zbioru narzędzi do pomiaru radzenia sobie ze stresem, którego autorami są Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik oraz J. Denollet, a także 4) zmodyfikowany na potrzeby badania, przetłumaczony na język polski przez autorkę niniejszej pracy, Kwestionariusz do badania lęku przed przestępczością, nazwany w oryginalnej wersji: MARGIN Questionnaire on Perception of Insecurity, którego autorami są R. Valente, S.V. Pertegas oraz J.G. Olmos.Przeprowadzone badanie wykazało, że wyższy poziom nasilenia lęku przed przestępczością współwystępuje z wyższym nasileniem lęku jako cechy oraz cech składających się na osobowość stresową (typu D). Oprócz tego ustalono, że przeszłościowo-negatywna oraz teraźniejsza fatalistyczna perspektywa postrzegania czasu korelują dodatnio z lękiem przed przestępczością. Uzyskane wyniki potwierdziły częściowo cztery spośród pięciu postawionych hipotez, ponieważ każda z badanych dyspozycji indywidualnych korelowała z lękiem przed przestępczością, jednak żadna z nich nie była związana z wszystkimi czterema tworzącymi go wymiarami, stanowiącymi jednocześnie skale kwestionariusza wykorzystanego do badania. Ostatnia z postawionych hipotez nie została potwierdzona, ponieważ nie udowodniono, iż ofiary przestępstw charakteryzują się wyższym poziomem lęku przed przestępczością oraz tworzących go wymiarów, w porównaniu do osób bez doświadczeń wiktymizacyjnych. Dodatkowym ustaleniem empirycznym płynącym z badania był fakt zaobserwowania ujemnych korelacji przyszłej perspektywy temporalnej oraz przeszłościowo-pozytywnej perspektywy postrzegania czasu z lękiem przed przestępczością. Ponadto ustalono, że kobiety istotnie silniej niż mężczyźni odczuwają brak poczucia bezpieczeństwa w zamieszkiwanym sąsiedztwie oraz są bardziej skłonne zmieniać rutynowe aktywności i plany z powodu odczuwanego lęku. Po uwzględnieniu wielkości zamieszkiwanego miasta ustalono, że kobiety z wielkich miast mają istotnie większe poczucie braku bezpieczeństwa w porównaniu do mężczyzn z wielkich miast. Wyniki pokazały także, że kobiety zamieszkujące wielkie miasta istotnie silniej odczuwają brak poczucia bezpieczeństwa niż mężczyźni z dużych miast. Jednak kobiety z dużych miast oraz mężczyźni zamieszkujący duże miasta nie różnili się między sobą istotnie w kwestii subiektywnego poczucia braku bezpieczeństwa.
