„Verantwortung am Beispiel ausgewählter Erzählungen von Siegfried Lenz”

This thesis examines the term ‘responsibility’ on the basis of a tale titled 'Das Feuerschiff written by Siegfried Lenz. The key aspect of the paper is to investigate multidimensionality of the sense of responsibility on the grounds of the role of a father, a captain and a principal. The paper is divided into three main chapters. The first chapter provides a research on the origins of the term ‘responsibility’ with a brief insight into the development process and the approach to presenting the proper meaning of this key word with the distinction of four types of ’responsibility’. The second chapter highlights crucial aspects of author’s biographical facts and summarises his attitude towards the terms of morality and guiltiness. Furthermore, this section presents opinions about the author and his artistry. The third chapter which is the main part of this thesis is the interpretation of the tale Das Feuerschiff on the grounds of the idea of multidimensionality of the sense of responsibility according to social functions. The interpretation is based on collected information on the basis of analysed material. This section includes a short summary of the tale. By familiarizing readers with the content it is expected to facilitate understanding of the interpretational part. The paper analyses the term ’responsibility’ by presenting the father-son and captain-crew relation. It shows different sides of responsibility depending on various functions in social life.

Tematem niniejszej pracy jest interpretacja pojęcia „odpowiedzialność‘‘ na podstawie opowiadania Siegfrieda Lenza „Das Feuerschiff’’. Głównym założeniem jest analiza utworu pod kątem wielowymiarowości odpowiedzialności, biorąc pod uwagę funkcje, które pełni główny bohater, miedzy innymi ojca oraz kapitana statku. Obserwacja relacji między poszczególnymi postaciami ma szczególne znaczenie dla analizy pojęcia. Praca podzielona jest na trzy główne rozdziały. W pierwszym rozdziale wprowadzone zostaje pojęcie „odpowiedzialność’’ oraz zarys historyczny pojęcia od 19 wieku do dziś. Następnie przedstawiona zostaje kompleksowa definicja pojęcia wraz z czterema typami odpowiedzialności i przykładami obrazującymi ich zastosowanie. W rozdziale drugim przybliżona została postać autora – Siegfrieda Lenza oraz cechy którymi charakteryzuje się jego kunszt artystyczny, ze szczególnym zwróceniem uwagi na pojęcia „moralność’’ oraz „poczucie winy’’, które są wyraźnie zaakcentowane w twórczości autora. W trzeciej, analitycznej części mojej pracy zinterpretowane zostaje pojęcie odpowiedzialności w opowiadaniu „Das Feuerschiff’’, na podstawie analizy relacji: syn-ojciec, kapitan-załoga statku. Przytoczone związki są podstawą do poprcia tezy oraz wykazania wielowymiarowości pojęcia „odpowiedzialność’’ w tym opowiadaniu.

Das Ziel dieser Arbeit ist den Terminus „Verantwortung‘‘ am Beispiel der Erzählung „Das Feuerschiff‘‘ von Siegfried Lenz zu analysieren. Die Arbeit setzt sich zum Ziel die Multidimensionalität der Verantwortung zu untersuchen, besonders in Bezug auf die Rollen Vater und Kapitän. In dem ersten theoretischen Teil meiner Arbeit konzentriere ich mich auf die Geschichte und Bedeutung des Terminus „Verantwortung‘‘. Außerdem präsentiere ich hier vier Verantwortungstypen anhand ausgewählter Beispiele. Der zweite Teil widmet sich dem Autor und seinem künstlerischen Schaffen. Hinzu kommt die Untersuchung der Begriffe „Schuld“ und „Moralität‘‘ als die Grundlage der späteren Untersuchung des Terminus ‘‘Verantwortung‘‘. Der dritte praktische Teil beschäftigt sich mit der Interpretation der Erzählung und stellt den Zusammenhang zwischen dem Begriff Verantwortung und der Erzählung „Das Feuerschiff‘‘ her. Durch die Analyse der Beziehungen zwischen den Charakteren wird es möglich, die Multidimensionalität der Begriffe in der Erzählung „Das Feuerschiff‘‘ zu verdeutlichen. Ich kam zu der Schlussfolgerung, dass die Vielfalt der Persönlichkeiten und ihre verschiedenen sozialen Funktionen mit verschiedenen Verantwortungsarten verflochten sind. Dies belegt erneut die Multidimensionalität der Begriffe. Als Grundlage für den analytischen Teil der Arbeit dienen die charakteristischen Beziehungen der Geschichte. Einerseits zwischen Vater und Sohn, andererseits zwischen den sturen Verbrechern und dem gutwilligen Kapitän. Zuletzt spielt die Beziehung zwischen der Schiffsbesatzung und dem Vorgesetzten eine entscheidende Rolle. Sie alle offenbaren in der Gesamtschau die verschiedenen Typen der Verantwortung vortrefflich.