Eksces intensywny obrony koniecznej w orzecznictwie

Artykuł stanowi próbę nowego spojrzenia na problem ekscesu intensyw-nego obrony koniecznej, odmiennego od dotychczasowych standardów przyjętych w literaturze. Autor przeprowadził analizę rozbieżności między praktyką prokuratur i sądów a wykładnią przyjętą w literaturze i orzecznictwie SN, które wyrażają się często w bezzasadnym ograniczaniu prawa do obro-ny koniecznej przez ocenę zdarzeń z punktu widzenia ich skutków (ex post), podczas gdy prawidłowa jest ocena ex ante, która powoduje, że Sąd Naj-wyższy i Sądy Apelacyjne często przyjmują zaistnienie tego kontratypu w sy-tuacjach, gdy prokuratury i sądy pierwszej instancji dopatrywały się ekscesu. Zdaniem autora można ograniczyć błędy w orzekaniu, precyzując zakres legalnych działań obronnych poprzez rozdzielenie prawa do obrony osoby i domu od prawa do obrony innych dóbr.

This paper constitutes an attempt to gain a fresh perspective on the issue of using excessive force in defence of necessity, this perspective being dif-ferent from what is a standard approach adopted in reference books. The author hereof investigates discrepancies between the practices of Prosecu-tor’s Offices and courts, and interpretation adopted in reference books and past judgments of the Supreme Court, these discrepancies often manifesting themselves in unjustified limitation of the right to defence of necessity through the assessment of events from the viewpoints of their results (ex post), while the correct assessment should be actually an ex ante one, which often makes the Supreme Court and Courts of Appeal assume the existence of the lawful excuse where Prosecutor’s Offices and Courts of First Instance saw excessive force. In the author’s opinion, these errors in court rulings can be limited by specifying a range of legal defensive actions through the separation of the right to defend a person and a household from the right to defend other goods.