Supererogacja – pojęcie potrzebne, czy zbędne?

Work entitled Supererogation - a concept needed or redundant? aims to verify the concept of supererogation. Particular attention is paid to the problem of what metaethical intuitions are behind this term, whether it is needed in the moral discourse, what brings positive and what misunderstandings it can lead to.The work presents the etymology and history of the concept derived from religious discourse. In the twentieth century (1958), the discussion of supererogation was transferred to the philosophical ground by J. O. Urmson in his article Saints and heroes. Urmson notices that the concept of duty does not exhaust the phenomenon of morality and postulates the creation of a separate category of glorious, or supererogative, acts. Urmson's approach is analized by the author, who wonders if supererogation can not be reduced to other ethical systems, such as consequentialism or deontology. The work presents three approaches to acts that go beyond the ethical duty: supererogationism, anti-supererogationism and qualified-supererogationism. The presented classification is used to show the discussion around the concept of superer ogation and to verify the usefulness of the term introduced by Urmson. The considerations that follow in the work on specific cases that meet the conditions of a supererogative act according to Urmson and their ethical qualification allow us to draw conclusions of a metaethical nature. The author concludes that the concept of supererogation is needed, but according to Urmson's definition, even immoral acts could be assessed as supererogative. The effectiveness of some actions may obscure their objective ethical assessment. Nevertheless, an analysis of moral acts beyond duty can draw conclusions about the nature of the good.

Praca pt. Supererogacja – pojęcie potrzebne czy zbędne? ma na celu weryfikację pojęcia supererogacji. Szczególna uwaga zostaje poświęcona problemowi, jakie intuicje metaetyczne stoją za tym terminem, czy jest on potrzebny w dyskursie moralnym, co wnosi pozytywnego i do jakich nieporozumień może prowadzić. W pracy zostaje przedstawiona etymologia oraz historia pojęcia wywodzącego się z dyskursu religijnego. W XX wieku (1958 r.) dyskusja nad supererogacją została przeniesiona na grunt filozoficzny przez J. O. Urmsona jego artykułem Saints and heroes. Urmson zauważa, że pojęcie obowiązku nie wyczerpuje fenomenu moralności i postuluje utworzenie odrębnej kategorii czynów chwalebnych, czyli supererogacyjnych. Podejście Urmsona zostaje poddane analizie przez autorkę, która zastanawia się, czy supererogacji nie da się sprowadzić do innych systemów etycznych, takich jak konsekwencjalizm czy deontologia. W pracy zreferowane zostały trzy podejścia do czynów wykraczających poza obowiązek etyczny: supererogacjonizm, antysupererogacjonizm i supererogacjonizm z zastrzeżeniami. Przedstawiona klasyfikacja służy pokazaniu dyskusji wokół pojęcia supereogacji i weryfikacji użyteczności wprowadzonego przez Urmsona terminu. Następujące potem w pracy rozważania na temat przypadków szczegółowych, które spełniają warunki czynu supererogacyjnego według Urmsona i ich kwalifikacją etyczną pozwalają wysnuć wnioski o charakterze metaetycznym. Autorka dochodzi do wniosku, że pojęcie supereogacji jest potrzebne, ale według definicji Urmsona można by jako supererogacyjne ocenić nawet czyny niemoralne. Efektowność niektórych czynów może przysłaniać ich obiektywną ocenę etyczną. Niemniej jednak na podstawie analizy moralnych czynów wykraczających poza obowiązek można wysnuć wnioski na temat natury dobra.