The town of Nowe Tychy. The problem of the protection of urban layout

The subject of this thesis is the protection of urban layout on the example of the city of Nowe Tychy. The architectural and urban legacy of the second half of the 20th century in Poland is an important part of the Polish cultural heritage. The protection of this heritage will become an important issue over time. The problem discussed in the paper illustrates the interdisciplinary nature of research on cultural heritage. The work consists of six chapters. The first chapter presents the genesis and stages of establishing the town of Nowe Tychy. The second chapter of the work presents the issues of urban development in the 20th century and Polish and foreign traditions in this area. The third chapter presents selected examples of architectural realizations in the city, as well as unrealized projects. Chapter four presents the issues of sociological research and social perception of the city before and after 1989, as well as changes in the population structure of the new city. The fifth chapter discusses the importance of evaluation in the protection of cultural heritage as well as material and non-material aspects of the cultural heritage of Nowe Tychy. Chapter six presents the instruments of legal protection of urban planning and architecture in the second half of the twentieth century, as well as a catalog of actual actions for the preservation of architectural and urban cultural heritage.

Tematem niniejszej pracy magisterskiej jest zagadnienie ochrony założenia urbanistycznego na przykładzie miasta Nowe Tychy. Architektoniczno-urbanistyczna spuścizna II połowy XX wieku w Polsce stanowi istotną część polskiego dziedzictwa kulturowego. Ochrona tego dziedzictwa z biegiem czasu stanie się istotnym zagadnieniem. Poruszony w pracy problem badawczy ilustruje interdyscyplinarny charakter badań nad dziedzictwem kulturowym. Praca składa się z sześciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawione zostały geneza i etapy budowy miasta Nowe Tychy. Rozdział drugi pracy przedstawia problematykę układu urbanistycznego miasta na tle rozwoju urbanistyki w XX w. oraz polskich i zagranicznych tradycji w tym zakresie. W rozdziale trzecim zaprezentowane zostały wybrane przykłady realizacji architektonicznych na terenie miasta, a także projekty niezrealizowane. W rozdziale czwartym przedstawiona została problematyka badań socjologicznych oraz społecznego odbioru miasta przed 1989 r. i po tej dacie oraz zmiany w strukturze ludności nowego miasta. W ramach rozdziału piątego omówiona została doniosłość wartościowania w ochronie dziedzictwa kulturowego oraz materialne i niematerialne aspekty dziedzictwa kulturowego Nowych Tychów. W rozdziale szóstym zaprezentowane zostały instrumenty prawnej ochrony założeń urbanistycznych i architektury II poł XX w. oraz katalog działań faktycznych dla zachowania architektoniczno-urbanistycznego dziedzictwa kulturowego.