Translation of neologisms in science-fiction literature into Polish and Spanish on the example of Frank Herberts "Dune"

Neologisms are one of the main translation problems encountered by a translator while translating science fiction literature - new names and terms introduced by an author in order to create a fantastic world. The work deals with the strategies and techniques used by translators in translating neologisms. Two translations of Frank Herbert's "Dune", originally written in English, were used as an example - the Polish translation, created by Marek Marszał, and the Spanish translation, created by Domingo Santos. Both translations differ in many ways, the author of the work tries to point out these differences and explain reasons of their occurrence. Each of the translators had their own workshop and experience, which influenced their translation decisions. The first part of the work deals with theoretical issues. The construction of neologism in particular languages is described, as well as the ways of their creation. The author also briefly discusses existing translation strategies and techniques, and addresses the issue of cultural transfer in translation. In the second part of the work the author focuses on the analysis of specific examples of neologisms and their translations. The author used a database of two hundred and fifty neologisms taken from the English original and their equivalents in Polish and Spanish for comparison. An attempt was made to rank selected neologisms according to thematic categories. The author linked the individual categories with some characteristic translation decisions that could be observed in both translations. The last chapter is a discussion of a qualitative analysis with the separation of the dominant translation techniques and commentary on each of them. At the end of the work, the author placed a table showing the selected neologisms in the alphabetical order together with the translations and the assignment by thematic category and translation technique.

Jednym z głównych problemów, jakie napotyka tłumacz w przypadku przekładu literatury science fiction są neologizmy – wprowadzone przez autora nowe nazwy i terminy, które mają pomóc mu w kreacji fantastycznego świata. Niniejsza praca podejmuje tematykę strategii oraz technik stosowanych przez tłumaczy w przekładzie neologizmów autorskich. Jako przykład posłużyły dwa tłumaczenia "Diuny" Franka Herberta, oryginalnie napisanej w języku angielskim – tłumaczenie na język polski, którego twórcą jest Marek Marszał, a także tłumaczenie na język hiszpański, stworzone przez Domingo Santosa. Oba przekłady różnią się pod wieloma względami, autorka pracy stara się te różnice wskazać oraz wyjaśnić, z czego mogą one wynikać. Każdy z tłumaczy posiadał swój własny warsztat pracy oraz doświadczenie, co wpłynęło na podejmowanie przez nich różnych decyzji tłumaczeniowych. Pierwsza część pracy podejmuje zagadnienia teoretyczne, przybliża budowę neologizmu w poszczególnych językach oraz sposoby ich tworzenia. Autorka omawia również pokrótce istniejące strategie i techniki tłumaczeniowe, a także odnosi się do problematyki transferu kulturowego w przekładzie. Druga część pracy, praktyczna, koncentruje się na analizie konkretnych przykładów neologizmów i ich tłumaczeń. Do dokonania porównania posłużyła autorce baza dwustu pięćdziesięciu neologizmów zaczerpniętych z angielskiego oryginału oraz ich ekwiwalentów w języku polskim oraz hiszpańskim. Podjęta została próba uszeregowania wybranych neologizmów według kategorii tematycznych. W dalszej kolejności autorka starała się powiązać poszczególne kategorie z pewnymi charakterystycznymi decyzjami tłumaczeniowymi, jakie można było zaobserwować w obu przekładach. Ostatni rozdział stanowi omówienie analizy jakościowej z wyodrębnieniem dominujących technik tłumaczeniowych i komentarzem do każdej z nich. Na końcu pracy zawarta została tabela obrazująca uporządkowane alfabetycznie wybrane neologizmy wraz z tłumaczeniami oraz przyporządkowaniem według kategorii tematycznej i techniki tłumaczeniowej.