Za główny cel niniejszej pracy przyjęte zostało ustanowienie doświadczenia multimodalnego jako nowego trendu w obecnej kulturze muzycznej i zanalizowanie jego kompozycji utworzonej z multimodalnego paratekstu. Na podstawie przeprowadzonych studiów przypadku, praca pokazuje, że złożony zbiór elementów paratekstu współczesnych albumów muzycznych, zrealizowany poprzez kombinacje trybów semiotycznych kreuje doświadczenie sensoryczne, które sięga poza strefę muzyki. Badanie przeprowadzone jest z punktu widzenia dwóch pojęć z dziedziny tekstologii – paratekstu (odmiany nawiązania transtekstualnego w teorii Genette’a, 1997) i multimodalności (Kress, 2010). Zarys tych teorii, wraz z zastosowaniem ich w dziedzinie muzykologii, został przedstawiony w części teoretycznej złożonej z dwóch rozdziałów. Paratekst albumów muzycznych został wzięty pod lupę – ustanowiono go jako istotny element budowania znaczenia, opisano zmiany w jego układzie zachodzące w rezultacie postępów technologicznych oraz ukazano album koncepcyjny (tj. album, którego kompozycja złożona jest z elementów nawiązujących do tego samego tematu lub konceptu) jako typ publikacji, która najlepiej oddaje jego aspekt multimodalny. Część teoretyczna stanowi wstęp do trzech studiów przypadku multimodalnego paratekstu we współczesnych amerykańskich albumach muzycznych, wykazujących jednolity temat przewodni w całej kompozycji. Album Crack-Up (2017) zespołu Fleet Foxes, oraz albumy Sleep Well Beast (2017) i I Am Easy to Find (2019) wydane przez The National zostały zanalizowane poprzez zbadanie ich znaczenia i realizacji tych znaczeń w różnych trybach semiotycznych (werbalnym, wizualnym, akustycznym, przestrzennym i gestowym) w elementach paratekstowych. Badaniu podległy również funkcje niesione przez każdy z trybów i sposób w jaki przyczyniają się one do tworzenia doświadczenia multimodalnego w rozumieniu odbiorców. Analiza potwierdziła, że możemy zaobserwować nowy trend w kulturze muzycznej zrodzony w geście zaspokojenia potrzeb głodnej multimedialnych doznań publiczności dzięki kreatywności marketingu muzycznego. W nowoczesnej erze cyfrowej, publikacje muzyczne potrzebują sensorycznej, multimodalnej kompozycji ukazanej w formie albumu wraz ze ściśle związanym tematycznie paratekstem. Niesatysfakcjonująca klasyfikacja niektórych elementów paratekstowych przy użyciu istniejących wzorców (Genette, 1997 oraz Lacasse, 2018) wykazała, że nowatorstwo widoczne w multimodalnym paratekście albumów muzycznych nawołuje do dalszych badań tego zjawiska, zaktualizowanie typologii oraz sposobów jego analizy.
The aim of this thesis was to establish a multimodal experience as a new trend observed in the contemporary music listening culture and analyze its composition created by multimodal paratext. On the basis of case studies, it shows that the intricate make-up of contemporary music album’s paratext through various combinations of communicative modes creates a sensorial experience beyond music. The study adopts two concepts in text studies – paratext (one of Genettian types of transtextuality, 1997) and multimodality (Kress, 2010), as its focal perspectives. An overview of these concepts is presented in the theoretical part, as well as of their applications in musicological studies. Paratext of music albums is taken under a microscope – it is established as a vital element in the creation of meaning, its changes resulting from technological advancements are described, and a concept album (one whose composition is unified by a common theme, a concept) is presented as a type of recording that best illustrates its multimodal aspect. This is followed by three case studies of multimodal paratexts in contemporary American music albums, defined as exhibiting unified concepts throughout their composition. Fleet Foxes’ album Crack-Up (2017), and The National’s Sleep Well Beast (2017) and I Am Easy to Find (2019) were analyzed by investigating their concepts and their realizations through different modes (linguistic, visual, aural, spatial and gestural) in paratextual devices. A closer look was taken at the functions that each of these modes performs and the way in which they add to the creation of a multimodal experience for the audience. This study shows that, indeed, we can see a new phenomenon in music sparked by demands of multimedia-hungry audiences and the creativity of the music marketing sector. In the modern digital age, music publications need to be experienced through a sensorial, multimodal composition of a text’s concept tightly tied together with that of its paratexts. Unsuccessful categorization of some of the items on the basis of already existing models (Genette, 1997 and Lacasse, 2018) showed that the unconventionality and novelty seen in the composition of multimodal paratexts in music albums calls for further investigation of this concept, developing an updated typology and a revised model for analysis.
