Wstęp: Alkoholizm jest chorobą ciała, umysłu i duszy. Uzależnienie dotyka wszystkich podstawowych sfer życia osoby uzależnionej, w tym sfery społecznego funkcjonowania, która stanowi rdzeń pracy badawczej. Problem postrzegania zjawiska alkoholizmu wydaje się mieć fundamentalne znaczenie, w kontekście wypracowywania programów mających, nie tylko odpowiadać na już istniejący problem, ale również trafnie ukierunkowywać działania długofalowe o charakterze prewencyjnym. Kluczowe w tej pracy jest indywidualne spojrzenie na problem zjawiska alkoholizmu, gdzie na pierwszy plan wysuwa się człowiek, jako ten który doświadcza, bada oraz konstruuje wszystko to co go otacza - rzeczywistość zastaną, z całym jej bogactwem znaczeń. Dostrzeżenie wielowymiarowej struktury uwarunkowań, które posiadają zasadnicze znaczenie w kontekście konstruowania problemu alkoholizmu na terenach wiejskich, stanowi ważny element diagnozy oraz tworzenia programów odpowiadających na problemy i potrzeby społeczności. Jednym z tych uwarunkowań jest potencjalna obecność mechanizmów konstruowania wstydu.Cel: Głównym zamierzeniem pracy było zdobycie wiedzy na temat postrzegania przez wybranych mieszkańców społeczności lokalnej, na terenie wsi Przeciszów, zjawiska uzależnienia od alkoholu w kontekście konstruowania mechanizmów wstydu. Materiał i metody: Badanie zostało przeprowadzone wśród mieszkańców społeczności lokalnej wsi Przeciszów, położonej na terenie województwa małopolskiego, a dokładniej w obrębie powiatu oświęcimskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku, liczba ludności we wsi Przeciszów to 3 963. Badania zostały przeprowadzone w dwóch etapach, pierwszy to przeprowadzenie sondażu diagnostycznego wśród 42 mieszkańców społeczności lokalnej, za pomocą telefonu oraz komunikatorów internetowych. Natomiast na drugi etap składa się 5 wywiadów pogłębionych, przeprowadzonych za pomocą scenariusza wywiadu. Wyniki: Analiza materiału badawczego wskazała, że problem alkoholizmu jest obecny wśród badanej społeczności lokalnej. Wyniki sondażu diagnostycznego, przeprowadzone wśród mieszkańców wsi Przeciszów wykazały, że w opinii 22 osób, które stanowiły 52,4% wszystkich badanych respondentów, problem alkoholizmu, na terenie wsi występuje. Ponadto, 28,6% spośród wszystkich respondentów, którzy stwierdzali, że problem alkoholizmu występuje wśród mieszkańców wsi, stwierdziło, że jego skala jest mała, 16,7% respondentów odpowiedziało, że skala jest średnia, natomiast 7,1% respondentów, określił ją, jako dużą, zaznaczając jednocześnie, że zjawisko alkoholizmu jest widoczne od wielu lat na terenie wsi oraz stanowi istotny problem dla jej mieszkańców. Z kolei analiza treści wywiadów pogłębionych wskazała, że respondenci posiadają wiedzę na temat samego zjawiska alkoholizmu oraz konsekwencji uzależnienia jednak tylko jedna osoba orientowała się w zakresie dostępnych instytucji pomocowych. Wnioski: Badania wskazały, że struktura zjawiska alkoholizmu jest niezwykle złożona. Z jednej strony w społeczności lokalnej występują mechanizmy konstruowania wstydu oraz obawa przed napiętnowaniem, która stanowi jeden z powodów ukrywania problemu alkoholowego przez wiele rodzin. Z drugiej natomiast pojawiają się przejawy usprawiedliwiania spożywania alkoholu przez mieszkańców wsi. W tym kontekście warto również wspomnieć o intensywnych przemianach społeczności lokalnych w skali całego kraju oraz widocznym rozluźnieniu sieci powiązań społecznych, odpowiadających za osłabienie kontroli społecznej. Ten aspekt może sprzyjać malejącemu zainteresowaniu problemami innych ludzi przez mieszkańców społeczności lokalnej, zarówno w aspekcie dostrzeżenia problemu jak i udzielenia pomocy.
Introduction: Alcoholism is a disease of the body, mind and soul. Addiction affects all basic spheres of an addicted person's life, including the sphere of social functioning, which is the core of research work. The problem of perceiving the phenomenon of alcoholism seems to be of fundamental importance in the context of developing programs, that are to not only respond to the already existing problem, but also accurately target long-term preventive measures. The key to this work is the individual view of the problem of alcoholism, where the human being comes to the fore as the one who experiences, researches and constructs everything that surrounds him - the existing reality with all its richness of meanings. Recognizing the multidimensional structure of determinants that are essential in the context of constructing the problem of alcoholism in rural areas is an important element of diagnosis and the creation of programs that respond to the problems and needs of the community. One of these determinants is the potential presence of shame-constructing mechanisms.Aim: The main purpose of the research was to gain knowledge about the perception of alcohol addiction in the context of constructing shame mechanisms by selected residents of the local community in the village of Przeciszów.Material and methods: The survey was conducted among the inhabitants of the local community of the village of Przeciszów, located in the lesser poland province, and more specifically within the Oświęcim county. According to the National Census of Population and Housing released in 2011, the population of the village of Przeciszów was 3,963. The research was carried out in two stages, the first was to conduct a diagnostic survey among 42 inhabitants of the local community, using a telephone and instant messaging. The second stage consists of 5 in-depth interviews conducted using an interview scenario.Results: The analysis of the research material indicated that the problem of alcoholism is present in the studied local community. The results of the diagnostic survey conducted among the inhabitants of the village of Przeciszów showed that in the opinion of 22 people, who constituted 52.4% of all respondents, the problem of alcoholism occurs in the village. Moreover, 28.6% of all respondents who stated that the problem of alcoholism occurs among rural residents stated that its scale was small, 16.7% of the respondents answered that the scale was medium, while 7.1% of the respondents specified it as a large one, pointing out at the same time that the phenomenon of alcoholism has been visible for many years in the countryside and is a significant problem. On the other hand, the analysis of the content of the in-depth interviews showed that the respondents had knowledge about the phenomenon of alcoholism itself and the consequences of addiction, but only one person knew about the available support institutions.Conclusions: Research has shown that the structure of alcoholism is extremely complex. On the one hand, there are mechanisms of shame construction in the local community and fear of stigmatization, which are the reasons why many families hide their alcohol problem. On the other hand, there are manifestations of justifying alcohol consumption by rural residents. In this context, it is also worth mentioning the intensive transformations of local communities throughout the country and the visible loosening of the social networks responsible for the weakening of social control. This aspect may contribute to the decreasing interest in the problems of other people by the inhabitants of the local community, both in terms of noticing the problem and providing help.
