Przekład i władza: Foe J.M. Coetzeego

This thesis aims at an analysis of the novel Foe by J. M. Coetzee in the context of the phenomenon of world literature as well as translation studies. These two areas of research are closely related as it is often translation that allows literary works to enter other cultures. In my thesis I refer to the approaches to world literature presented by Pascale Casanova, David Damrosch, Frank Moretti and Emily Apter, as well as to translation studies regarding postcolonial literature and mechanisms which regulate intercultural exchange, such as patronage. Coetzee is introduced as a representative of the born translated literature, whereas his novel is not only an example of a literary work that has entered world literature, but it also takes up the subject of the circulation of literary works. The analyzed phenomena include, among others, the power imbalance between source and target literature, the status of a translator and the approaches they take, as well as the translation’s aim.

Praca ta ma na celu przeprowadzenia analizy powieści J. M. Coetzeego Foe w kontekście zjawiska literatury światowej oraz studiów nad przekładem literackim. Te dwa obszary badań są ze sobą blisko spokrewnione, ponieważ często to właśnie tłumaczenia umożliwiają dziełom literackim przeniknięcie do innych kultur. W analizie powieści wykorzystane zostały koncepcje literatury światowej prezentowane przez Pascale Casanovą, Davida Damroscha, Franca Morettiego oraz Emily Apter, a także teorie przekładu, dotyczące literatury postkolonialnej oraz mechanizmów zarządzających wymianą międzykulturową, takich jak np. patronat. Coetzee zostaje przedstawiony jako pisarz literatury born translated, a jego dzieło jest nie tylko przykładem powieści, które zajęło miejsce w obrębie literatury światowej, lecz także samo podejmuje tematykę rozpowszechniania dzieł literackich. Wśród poddanych analizie zjawisk wymienić można między innymi dysproporcję sił między literaturą źródłową a docelową, pozycję tłumacza i przyjmowane przez niego postawy, a także cel przekładu.