The art of persuasion or the consideration of the books value in the introductions to religious prints (Kyiv Metropolitanate in the 17th century)

The religious books published by the Ruthenian typographies in the Kyiv Metropoli-tanate abounded in para-text materials, containing the apology of the book. They were constructed using the rhetorical rules of inventio (loci communes) and reflected the baroque tastes of the authors. The message expressed through praise was deep. Publishers and initiators of particular editions indicated the multiple benefits of hav-ing and reading books (including educational, polemical and propaganda items). Their superior function, however, was the spiritual guidance on the path of good eter-nity and the possession of liturgical books was treated as a requirement of salvation.

Релігійні книги, які видавали руські друкарні Київської митрополії, були багаті на паратекстуальні матеріяли (передмови, присвяти, вступні молитви) й містили апологію книги. Ці матеріяли було побудовано за риторичними правилами inventio (loci communes), і вони відображали барокові смаки тодішніх авторів. Ідейне спрямування, висловлене через похвалу, було глибоким. Видавці й ініціятори окремих видань підносили корисність читання та вказували на суспільну (а також освітню, полемічну та пропаґандистську) роль книг. Одначе принциповою функцією лявдації книг був акцент на їхнє духовне керівництво на шляху до доброї вічности, а відтак саму доступність літургійних книг трактували як умову спасіння.

Księgi religijne wydawane przez ruskie typografie w metropolii kijowskiej obfitowały w materiały paratekstowe, zwłaszcza te otwierające księgę (przedmowy, listy dedykacyjne) zawierały apologię księgi. Cechą łączącą omawiane panegiryki z innymi tekstami tego rodzaju jest także amplifikacja, wyolbrzymiająca rolę, którą w życiu człowieka spełnia księga. Laudacje były zatem konstruowane z wykorzystaniem retorycznych zasad inwencyjnych, odzwierciedlały barokowe gusta nadawcy, mimo to wyrażone w pochwałach przesłanie było głębokie. Wydawcy i inicjatorzy poszczególnych edycji podkreślali, iż dzięki dostępności ksiąg możliwa jest edukacja dzieci i młodzieży, formowanie kandydatów do stanu duchownego, nabywanie wiedzy i mądrości także przez przedstawicieli innych stanów. Umożliwiały one prawidłową posługę kapłańską oraz obronę Kościoła przed atakami wrogów (poganami, heretykami i schizmatykami). Ponad wszystko jednak uwypuklano nadpisany nad tymi zadaniami i najważniejszy dla chrześcijan fakt, że drukowane wówczas księgi wspomagają duchowieństwo i wiernych na drodze do dobrej wieczności, istnieją również takie pozycje, przede wszystkim liturgicznego użytku, których brak może uczynić osiągnięcie zbawienia niemożliwym.