Rola najwyższych organów kontroli państwowej w zapewnieniu rozliczalności energetycznej w krajach członkowskich Unii Europejskiej

Wdrożenie wszystkich celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDGs) wymaga zrównoważonej produkcji i zużycia energii. Stąd kwestia rozliczalności energetycznej jest kluczowa. Istnieje kilka badań dotyczących działalności najwyższych organów kontroli (NOK); jednak na pytanie badawcze - jaka jest rola NOK w rozliczalności energetycznej wciąż nie ma odpowiedzi. Tymczasem NOK muszą ocenić, w jaki sposób rządy radzą sobie z kwestiami energetycznymi, pomagając nie tylko oszczędnie wydawać pieniądze, ale także w sposób odpowiedzialny. Na podstawie analizy raportów 13 z 27 NOK z państw członkowskich UE stwierdzono, że NOK dążą do maksymalizacji użyteczności publicznej poprzez kontrole ex post skoncentrowane głównie na rynku krajowym. Takie podejście kontrolne nie jest wystarczające do wzmocnienia odpowiedzialności energetycznej w całej Unii Europejskiej. Proces rozliczalności energetycznej ma charakter ponadnarodowy z licznymi zmiennymi. Badania wykazały, że NOK nie są gotowe do pełnienia roli ewaluatorów w skali ponadnarodowej i powinny zmienić swoje obecne strategie kontroli, uwzględniając bardziej znaczące zaangażowanie w rozliczalność energetyczną.

The implementation of all the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs) requires sustainable energy production and consumption; hence the issue of energy accountability is vital. There are several studies on the activities of supreme audit institutions (SAIs); however, the research question - what is the role of SAIs in energy accountability is still without an answer. Meanwhile, SAIs, as critical public auditors have to evaluate how do governments deal with energy issues, helping not only spend money sparingly but also in an accountable manner. Based on review the audit reports of 13 from 27 SAIs from the European Member States, we argue that the SAIs strive to maximise public usefulness through ex-post audits mainly focused domestically. This audit approach is not sufficient to strengthen energy accountability in the whole European Union. The process of energy accountability has a supranational character with numerous variables. We offer the potentially radical conclusion and suggestion, that SAIs are not ready for being evaluator in supranational scale, and that they should change their current audit strategies taking more substantial involvement in energy accountability.