The ne bis in idem principle in international criminal law

The thesis discusses the ne bis in idem principle in international criminal law. The principle states that no person can be judged or sentenced twice for the same offence. The paper analyzes the regulations of said principle in the statues of three international criminal tribunals – the International Criminal Court as well as the two ad hoc tribunals, whose regulations are identically worded - the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia and the International Criminal Tribunal for Rwanda. The primary aim of the analysis is to determine which one of the international criminal courts’ statutes better protects the rights of individuals such as the right to fair trial, the right not to be tried twice for the same offence. Expressed was the conclusion that the ne bis in idem under the Rome Statue of the ICC does a better job of safeguarding the prerogatives of individuals in comparison with ad hoc tribunals. Alongside, the paper attempts to answer the question of whether ne bis in idem found in the statues of international criminal tribunals can be perceived as a fundamental human right that grants individuals the right no to be tried twice for the same offence. Author of the paper expresses a view that such perception of ne bis in idem cannot be justified, as it does not provide sufficient protection to the accused. The main tools used to interpret the regulations of the statues were its direct wording as well as its main subject and aim. In situations when they proved to be insufficient the author of the thesis additionally refers to the main principles of the statue – the complementarity principle of the ICC and the primacy principle of the ad hoc tribunals as well as looks into the systemic and historic arguments.

Celem niniejszej pracy jest analiza oraz porównanie sposobu ujęcia zasady ne bis in idem w Statucie Rzymskim Międzynarodowego Trybunału Karnego ze sposobem jej regulacji w statutach Międzynarodowych Trybunałów Karnych ad hoc – dla byłej Jugosławii i dla Rwandy. Z uwagi na to, iż regulacja dwóch ostatnich statutów jest w swej istocie identyczna, na potrzeby niniejszej pracy została omówiona łącznie. Analizę porównawcza zawarta w pracy została dokonana w świetle funkcji gwarancyjnej przedmiotowej zasady w odniesieniu do stopnia w jakim chroni ona prawa osób, co do których już raz wydano prawomocny wyrok skazujący lub uniewinniający. W pracy wyrażona została teza, iż regulacje zawarte w Statucie Rzymskim MTK zapewniają silniejszą niż na gruncie statutów trybunałów ad hoc ochronę przed ewentualnym ponownym procesem oraz skazaniem jednostce uprzednio prawomocnie skazanej lub uniewinnionej. Ponadto praca stanowi próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy uzasadniony jest pogląd, iż zasada ne bis in idem wyrażona na gruncie międzynarodowego prawa karnego karnego tak silnie chroni przed wielokrotnym procedowaniem oraz karaniem za ten sam czyn, że stanowi prawo podstawowe jednostki do tego, aby nie była dwa razy sądzona lub skazana za „to samo”. Mając na względzie problematykę statusu zasady ne bis in idem oraz możliwość nadania jej rangi prawa podstawowego na gruncie prawa międzynarodowego, należy podkreślić, iż niniejsza praca odrzuca powyższe rozwiązanie, opowiadając się za stanowiskiem, iż regulacja ne bis in idem nie jest gwarancyjna w stopniu, w którym uzasadnione byłoby twierdzenie, że może ona pretendować do rangi prawa podstawowego skazanego. Głównym sposobem interpretacji statutów przyjętym na gruncie niniejszej pracy była wykładnia językowa oraz przedmiot i cel statutów międzynarodowych trybunałów karnych, które posiadają status traktatów międzynarodowych. W przypadku wątpliwości, co do sposobu interpretacji danej regulacji traktatowej w niniejszej pracy odwołano się do głównych zasad interpretacyjnych obu traktatów - tj. zasady komplementarności w odniesieniu do MTK oraz zasady pierwszeństwa co do trybunałów ad hoc, jak również wykładni systemowej oraz historycznej.