Wybrane właściwości indywidualne a odczuwany stres u osób chorych na cukrzycę typu 1

The aim of the study was to test whether personality variables such as the sense of coherence (SOC), locus of control (LOC) and coping style, are significantly related to the level of stress experienced by people with type I diabetes. It was hypothesized that SOC and stress would be negatively correlated, and that internal LOC would be associated with lower levels of perceived stress. It was also expected that coping mode would differentiate individuals in terms of stress levels. A negative correlation was expected between vigilance and stress, and a positive relationship between avoidance and stress. The predictions were only partially confirmed. The relationships between SOC, LOC and stress were as assumed, while for vigilance and avoidance, the obtained correlations were opposite to the assumed ones. Avoidant coping mode was accompanied by the lowest levels of stress. SOC emerged as a strong predictor of the dependent variable.

Celem pracy było wykazanie, czy właściwości indywidualne, takie jak: poczucie koherencji, umiejscowienie kontroli oraz styl radzenia sobie, istotnie wiążą się z poziomem stresu przeżywanym przez osoby chore na cukrzycę typu 1. Zakładano, że poczucie koherencji i stres będą skorelowane negatywnie, a także, że zmianie lokalizacji kontroli na bardziej wewnętrzną będzie towarzyszyło obniżenie poziomu odczuwanego stresu. Oczekiwano również, że poszczególne style radzenia sobie będą wiązały się z innym stopniem przystosowawczości – poziomem odczuwanego stresu. W kwestii dwóch centralnych tendencji w doborze strategii radzenia sobie, przyjęto założenie o negatywnej korelacji między czujnością a stresem, oraz pozytywnym związku między unikaniem a stresem. Przeprowadzono analizę wariancji, korelacji oraz regresji. Wyniki częściowo potwierdziły przewidywania. Silne poczucie koherencji i wewnętrzne umiejscowienie kontroli były związane z niższym poziomem odczuwanego stresu. W przypadku czujności i unikania otrzymano korelacje odwrotne do zakładanych. Udało się wykryć różnice w poziomie odczuwanego stresu pomiędzy grupami reprezentującymi odmienne style radzenia sobie. Osoby sztywno-unikające odczuwały istotnie mniej stresu, niż osoby o niskim nasileniu obu tendencji oraz sztywno-czujne. Hierarchiczna analiza regresji pozwoliła na wyłonienie poczucia koherencji, jako silnego predyktora poziomu odczuwanego stresu. Samoistnie wyjaśniało ono 48% wariancji zmiennej zależnej.