Analiza ekstensji pojęcia jaźni na pograniczu filozofii i nauk empirycznych na przykładzie wybranych ujęć

In this paper I analyze different denotations of the notion of self on the grounds of science and antireductionist philosophical theories of self. I begin with outlining the way this notion is used in the field of neuroscience, then I present a specific example of the way it is understood by neurobiologist Antonio Damasio in his theory of self. I continue with introducing a few selected philosophical theories of self, which I later juxtapose with the neurobiological theory. Thanks to the analysis of the way unconsciousness is understood in the two aforementioned fields I conclude that the way the notion of self is used by scientists is significantly different to the way it is used by antireductionist philosophers, which I believe is supported by the distinction of the discourse on the self into the discourse on the minimal self, and on the narrative self proposed by Shaun Gallagher. In the finishing remarks I state that there is no good reason to treat scientific notion of self and philosophical notion of self as mutually exclusive terms, because as examples have shown, those two notions refer to different fields of study.

W mojej pracy analizuję sposoby w jakich pojęcie jaźni używane jest na gruncie nauk empirycznych a także w ramach nieredukcjonistycznych filozoficznych teorii dotyczących zagadnienia podmiotowości. Wychodzę od przedstawienia konotacji tego pojęcia w zakresie neuronauk, a następnie przedstawiam jego ekstensję w zakresie nauk ścisłych, bazując na neurobiologicznym ujęciu jaźni autorstwa Antonia Damasio. Następnie przedstawiam wybrane filozoficzne ujęcia jaźni, po czym przechodzę do porównania szeroko pojętego filozoficznego ujęcia jaźni, z ujęciem neurobiologicznym. Poprzez porównanie znaczenia nieświadomości w obydwu analizowanych dziedzinach dochodzę do wniosku, że sposób używania pojęcia jaźni przez badaczy empirycznych zasadniczo różni się od tego, jak używają go filozofowie, co uważam za zgodne z podziałem jaźni na minimalną oraz narracyjną, zaproponowanym przez Shauna Gallaghera. W zakończeniu stwierdzam, że uważanie pojęcia jaźni proponowanego przez neuronaukowców, i analogicznego pojęcia proponowanego przez filozofów nieredukcjonistycznych za wzajemnie się wykluczające jest nieuzasadnione, ponieważ przykłady jasno wskazują, że pojęcie to odnosi się do innych obszarów badawczych w zależności od tego w kontekście której z dziedzin jest przywoływane.