Przekład kulturemów w Jądrze ciemności Josepha Conrada

Celem niniejszej pracy jest porównanie dwóch przekładów powieści Josepha Conrada pt. „Jądro ciemności”. Porównano w niej przekłady dokonane przez Magdalenę Heydel oraz Jacka Dukaja, głównie pod kątem tłumaczenia kulturemów. Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy z nich rozpoczyna się krótką historia przekładu. Następnie skupiono się na kompetencjach tłumacza oraz na charakterze tłumaczenia. W dalszej części scharakteryzowano jedenaście metod, które są stosowane podczas przekładu kulturemów oraz problemy powstałe przy realizacji przekładu takie jak błędne zrozumienie tekstu nieprawidłowo zdefinowana wiedza docelowego czytelnika. Następnie omówiono medoty stosowane podczas tłumaczenia tytułu zaproponowanene przez Hejwowskiego, a na końcu przybliżono teorię dotyczącą obecności tłumacza w przekładzie skupiając się głównie na dwóch strategiach : udomowieniu i egzotyzacji wg. Venutiego. W drugim rozdziale przedstawiono krótką biografię Josepha Conrada, streszczenie „Jądra ciemności” oraz kilka znaczeń powieści. Co więcej, w tym rozdziale wspomniano również wszystkie tłumaczenia Conradowskiej noweli oraz scharakteryzowano dwóch wczesniej wspomnianych tłumaczy : Heydel oraz Dukaja. Na koniec opisano odbiór tej XIX - wiecznej klasycznej powieści, która niemalże na całym świecie uznawana jest za arcydzieło. Trzeci rozdział poświęcony jest analizie dwóch tłumaczeń powieści głównie pod względem przekładu kulturemów w oparciu o wybrane fragmenty powieści i odniesieniu do wcześniej omaiwanej teorii i technik tłumaczeniowych. Analizując obydwa tłumaczenia można dojść do wniosku, że przeklad Heydel opiera się na wyobcowaniu dzieła, a tłumaczenie Dukaja na udomowieniu, o czym sam informuje dodając wyraz „spolszczenie” na okładce. Ponadto, przyglądając się przekładowi Dukaja można zaobserwować jak wprowdził do tekstu korpomowę, strając się unowoczesnić tekst.

The aim of this thesis is to analyse Joseph Conrad's novel Heart of Darknessin its two translations, by Magdalena Heydel and by Jacek Dukaj, mainly in terms of the translation of culture-bound items. This thesis consists of three chapters.The first chapter begins with a short history of translation. Then it focuses on the translator's competences and the nature of translation. Next, it describes eleven methods that are used when translating culture-bound elements as well as realization and misinterpretation errors. Then, the methods used in translating titles proposed by Hejwowski are discussed, and finally the theory of the translator's presence was characterized, mainly focusing on two strategies: domestication and foreignization as described by Venuti. The second chapter presents a short biography of Joseph Conrad, a summary of Heart of Darkness and an interpretation of the novel. Moreover, this chapter also mentions all the translations of Conrad's short story and characterizes the two previously mentioned translators: Heydel and Dukaj. Finally, the reception of this 19th-century classic novel is described, which is considered a masterpiece almost all over the world.The third chapter is devoted to the analysis of two translations of the novel mainly in terms of the translation of culture-bound items based on selected fragments of the novel and the reference to the previously discussed theory and translation techniques. Analyzing both translations one can come to the conclusion that Heydel's translation is based on foreignization and Dukaj's translation is based on domestication, which he himself refers to by adding the word 'polonization' on the cover.