Geneza wykorzystania drugowojennej historii Polski w polityce historycznej Federacji Rosyjskiej (2000-2014)

The aim of this paper is presentation of the genesis of contemporary Russian history politics within the scope of Polish history during World War II in the years 2000-2014. An attempt was made to reconstruct the official narrative concerning these events, as well as to trace changes in the created politics oh history, including outlining its most important episodes. Moreover, were distinguished its mechanisms, tools, functions, and leitmotifs.In the years 2000-2008 the "memory wars" between Russia and Poland were distinctive. They were triggered by the antagonism of the historical narratives promoted by both countries, in particular by their different views on World War II. At the same time, there have been modest attempts to engage in dialogue about the common past. Two trends of history politics can be distinguished in the period 2008-2014. The confrontational trend, oriented towards combating hostile narratives, dominated the intra-Russian narrative but also international relations in the first and last years of this period. Under the cosmopolitan direction, there were attempts to resolve conflicts over history through cooperation between states.On the basis of the analysis of source material (statements of politicians, scientific articles, media reports, school textbooks, sociological research, etc.) and the literature on the subject, it is stated that the features of history politics within the framework of the subject under study are not very diverse. In addition, the taken measures had a modest scope and low influence on Russian society. However, this was the basis on which the active politics of history after 2014 was founded.

Celem danej pracy jest przedstawienie genezy współczesnej polityki historycznej Rosji w obrębie historii Polski podczas II wojny światowej w latach 2000-2014. Dokonano próby rekonstrukcji oficjalnej narracji względem tych wydarzeń, prześledzono zmiany w kreowanej polityce historycznej, w tym zarysowano jej najważniejsze epizody. Także zostały wyodrębnione jej mechanizmy działania, narzędzia, funkcje oraz lejtmotywy.W latach 2000-2008 charakterystycznymi były „wojny pamięci”, rozgrywające się pomiędzy Rosją a Polską. Wywołane były one antagonizmem promowanych w obu państwach narracji historycznych, w szczególności odmiennymi ocenami II wojny światowej. Jednocześnie miały miejsce skromne próby podjęcia dialogu o wspólnej przeszłości. W okresie 2008-2014 można wydzielić dwa nurty polityki historycznej. Nurt konfrontacyjny, nastawiony na walkę z wrogimi narracjami, dominował w narracji wewnątrzrosyjskiej, a także w relacjach międzynarodowych w pierwszych i ostatnich latach tego okresu. W ramach kosmopolitycznego kierunku miały miejsce próby zażegnania konfliktów na tle historycznym poprzez współpracę pomiędzy państwami. Na podstawie analizy materiału źródłowego (wypowiedzi polityków, artykułów naukowych, relacji medialnych, podręczników szkolnych, badań socjologicznych etc.) oraz literatury przedmiotu stwierdzono, iż charakterystyka polityki historycznej w ramach badanego tematu nie cechuje się zbytnią różnorodnością. Ponadto, podejmowane działania miały skromny zakres oraz małą moc oddziaływania na rosyjskie społeczeństwo. Była to jednak podstawa, na której oparto aktywną politykę historyczną po roku 2014.